بنیامین نتانیاهو – Benjamin Netanyahu
بنیامین نتانیاهو (Benjamin Netanyahu) از چهرههای تأثیرگذار و بحثبرانگیز سیاست اسرائیل بهشمار میرود که همواره نقشی کلیدی در تحولات سیاسی و امنیتی خاورمیانه ایفا کرده است. برای ادامه مطلب با سایت مجله خبری جام جهانی همراه باشید.
نام | بنیامین نتانیاهو تاریخ تولد |
---|---|
تولد | ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ (۷۵ ساله) |
محل تولد | تلآویو، اسرائیل |
ملیت | یهودیان اروپای شرقی |
فرزندان | ۳ |
عنوان | نخستوزیر اسرائیل |
قد | ۱.۸۰ سانتیمتر |
ازدواج ها | ۳ |
همسر فعلی | سارا بنآرتزی |
بیوگرافی بنیامین نتانیاهو
بنیامین “بیبی” نتانیاهو (زادهٔ ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹) سیاستمدار اسرائیلی است که از سال ۲۰۲۲ تاکنون نخستوزیر اسرائیل بوده و پیشتر نیز در دو دوره از ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ و از ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱ این سمت را بر عهده داشتهاست.
نتانیاهو با بیش از ۱۷ سال حضور در این سمت، رکورددار طولانیترین دوران نخستوزیری در تاریخ اسرائیل است. نتانیاهو که در تلآویو در خانوادهای یهودی سکولار به دنیا آمد، دوران کودکی خود را در بیتالمقدس غربی و ایالات متحده آمریکا گذراند.
او در سال ۱۹۶۷ برای پیوستن به نیروهای دفاعی اسرائیل به کشور بازگشت و بهعنوان کاپیتان در نیروهای ویژه “سایرت متکل” خدمت کرد و پس از مدتی با درجه افتخاری از خدمت مرخص شد.
در سال ۱۹۷۲ بار دیگر به آمریکا بازگشت و پس از فارغالتحصیلی از مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT)، در شرکت مشاوره بوستون فعالیت کرد.
او در سال ۱۹۷۸ به اسرائیل بازگشت و مؤسسه ضدتروریسم «یوناتان نتانیاهو» را بنیان گذاشت. بین سالهای ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸، نتانیاهو سفیر اسرائیل در سازمان ملل بود.
بنیامین نتانیاهو کیست
نخستوزیر اسرائیل
پرتره رسمی، ۲۰۲۳
سمت فعلی: نخستوزیر اسرائیل
آغاز به کار: ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲
رئیسجمهور: اسحاق هرتزوگ
معاون: یاریو لوین
پیش از او: یائیر لاپید
متولد : ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ (۷۵ ساله)
محل تولد : در تلآویو، اسرائیل
بنیامین نتانیاهو چه کسی هست
نتانیاهو سیاستمدار و دیپلمات برجسته اسرائیلی است. او از سال ۱۹۹۳ رهبر حزب لیکود بوده و سه دوره متفاوت نخستوزیر اسرائیل بوده است.
ملیت بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، متولد ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ در تلآویو (که اکنون تلآویو-یافا نامیده میشود)، یک اسرائیلی است و تابعیت اسرائیلی دارد.
اصالت بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو عمدتاً از خانوادهای یهودی اشکنازی (یهودیان اروپای شرقی) تبار میآید. جد پدری او، ناتان مایلیکوفسکی، در سال ۱۸۷۹ در سرزمینی که امروزه بخشی از کشور بلاروس است (زیر سلطه امپراتوری روسیه آن زمان) به دنیا آمد. وی در ادامه به همراه خانوادهاش به سرزمین فلسطین مهاجرت کرد.
پدر بنیامین، بنزیون نتانیاهو، که با نام خانوادگی مایلیکوفسکی در ورشو متولد شده بود، یک تاریخنگار برجسته و نظریهپرداز سیاسی محسوب میشد. او پس از مهاجرت به فلسطین، نام خانوادگی خود را به «نتانیاهو» تغییر داد.
مادر بنیامین، زیلا سگال، نیز از یک خانواده یهودی با ریشههایی در لیتوانی و ایالات متحده آمریکا بود. همچنین طبق آنچه خود نتانیاهو اعلام کرده، نتایج آزمایش DNA نشان میدهد که او علاوه بر تبار اشکنازی، بخشی از ریشههای خانوادگیاش به یهودیان سفاردی (یهودیان با منشأ اسپانیایی و پرتغالی) نیز بازمیگردد.
قد بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو ۱.۸۰ متر هست.
سن بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو که در ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ در تلآویو متولد شده، هماکنون ۷۵ ساله است (تا تاریخ امروز، ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵) .
بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو دومین فرزند از سه فرزند خانواده بود. دوران کودکی خود را در شهر اورشلیم (بیتالمقدس) گذراند و در مدرسه ابتدایی «هنریتا سُلد» به تحصیل پرداخت.
بر اساس گزارشی از معلم کلاس ششم او، روت روبنشتاین، نتانیاهو در آن زمان دانشآموزی مؤدب، خوشرفتار و مسئولیتپذیر شناخته میشد. در این گزارش، او فردی وقتشناس، منظم، شاد، شجاع، فعال و خوشبرخورد توصیف شده که روحیه همکاری و انضباط بالایی داشته است.
کودکی بنیامین نتانیاهو
بین سالهای ۱۹۵۶ تا ۱۹۵۸ و سپس مجدداً از ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۷، خانواده نتانیاهو در ایالات متحده زندگی میکردند. آنها در منطقه چلتنهام تاونشیپ، واقع در حومه شهر فیلادلفیا در ایالت پنسیلوانیا، ساکن بودند.
در این دوره، پدر بنیامین، بنصیون نتانیاهو، در کالج دراپسی (Dropsie College)، که مرکزی برای مطالعات یهودی و عبری بود، به تدریس مشغول بود.
نوجوانی بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو دوران نوجوانی خود را در دبیرستان چلتنهام سپری کرد و در نهایت از همانجا فارغالتحصیل شد. او در این دوران در فعالیتهای فوقبرنامه متعددی حضور فعال داشت؛ از جمله در باشگاه مناظره، باشگاه شطرنج و تیم فوتبال دبیرستان.
با این حال، او و برادرش یوناتان نتانیاهو از فضای فرهنگی و اجتماعی غالب در آن منطقه رضایت نداشتند. آنها از سبک زندگی سطحی و ظاهربینانه رایج در میان جوانان و همچنین از دیدگاههای لیبرال مذهبی کنیسه اصلاحطلب تمپل جودیا، که خانواده در آن شرکت میکردند، انتقاد داشتند.
زندگینامه بنیامین نتانیاهو
در سال ۱۹۶۷، پس از پایان دبیرستان، بنیامین نتانیاهو به اسرائیل بازگشت تا به نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) بپیوندد. او آموزشهای نظامی خود را بهعنوان سرباز رزمی آغاز کرد و سپس به واحد نخبه و ویژه سایرت متکل (Sayeret Matkal) پیوست. خدمت او در این واحد پنج سال به طول انجامید و در طول این مدت، به عنوان فرمانده تیم ارتقا یافت.
در جریان جنگ فرسایشی بین سالهای ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰، نتانیاهو در چندین عملیات برونمرزی مشارکت داشت. یکی از معروفترین آنها نبرد کرامه در مارس ۱۹۶۸ بود؛
عملیاتی که طی آن ارتش اسرائیل با هدف دستگیری یاسر عرفات، رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)، به خاک اردن حمله کرد، اما با مقاومت شدید مواجه شد و با تلفات سنگین عقبنشینی کرد. نتانیاهو در طول دوران خدمت نظامیاش چندین بار مجروح شد، اما به فعالیت در صف مقدم ادامه داد.
زندگی بنیامین نتانیاهو
از جمله مأموریتهای مهم بنیامین نتانیاهو در دوران خدمت نظامیاش میتوان به حمله هوایی اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۶۸ اشاره کرد. یکی دیگر از عملیاتهای برجستهای که در آن حضور داشت، عملیات نجات پرواز ربودهشده “سبنا ۵۷۱” در ماه مه ۱۹۷۲ بود.
این هواپیما توسط چریکهای فلسطینی ربوده شده بود و نیروهای ویژه اسرائیل برای آزادسازی گروگانها وارد عمل شدند. نتانیاهو در جریان این عملیات از ناحیه شانه هدف گلوله قرار گرفت و زخمی شد. او در همان سال از خدمت فعال در ارتش مرخص شد اما همچنان بهعنوان عضو ذخیره در یگان سایرت متکل باقی ماند.
پس از مرخصی از خدمت، نتانیاهو برای ادامه تحصیلات عالی به ایالات متحده بازگشت. اما در اکتبر ۱۹۷۳، با آغاز جنگ یوم کیپور میان اسرائیل و کشورهای عربی، موقتاً به اسرائیل برگشت تا در عملیات نظامی شرکت کند.
او در جریان این جنگ، در مأموریتهایی علیه نیروهای مصری در امتداد کانال سوئز مشارکت داشت و بعدها فرماندهی یکی از عملیاتهای ویژه در عمق خاک سوریه را نیز برعهده گرفت. اطلاعات مربوط به این مأموریت هنوز محرمانه باقی مانده است.
بنیامین نتانیاهو زندگینامه
در اواخر سال ۱۹۷۲، نتانیاهو بار دیگر به آمریکا رفت و تحصیلات خود را در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) آغاز کرد. او در رشته معماری تحصیل کرد و در فوریه ۱۹۷۵ موفق به دریافت مدرک کارشناسی شد.
سپس به تحصیل در مدرسه مدیریت اسلون MIT پرداخت و در سال ۱۹۷۶ مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مدیریت کسب کرد.
او بهطور همزمان، تحصیل در مقطع دکتری علوم سیاسی را نیز آغاز کرده بود، اما پس از کشته شدن برادرش یوناتان در عملیات معروف انتبه در سال ۱۹۷۶، ادامه تحصیلات خود را رها کرد و به اسرائیل بازگشت.
خانواده بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۴۹ در شهر تلآویو متولد شد. پدرش، بنصیون نتانیاهو (نام اصلی: میلیکوفْسکی)، در سال ۱۹۱۰ در ورشو به دنیا آمد. او یک مورخ برجسته و متخصص در تاریخ یهودیان اسپانیا بود.
پدر بنصیون، یعنی ناتان میلیکوفْسکی، یک خاخام، نویسنده و فعال صهیونیست بود که در اوایل قرن بیستم به سرزمین فلسطین مهاجرت کرد. پس از مهاجرت به فلسطین تحت قیمومیت بریتانیا، خانواده نام خود را به «نتانیاهو» تغییر دادند که در زبان عبری به معنی «خدا داده است» میباشد.
تبار و ریشه قومی خانواده نتانیاهو عمدتاً از یهودیان اشکنازی (با ریشههایی در اروپای شرقی) هستند. با این حال، بنیامین نتانیاهو در مصاحبهای اعلام کرده است که طبق نتیجه آزمایش DNA، بخشی از تبار او به یهودیان سفاردی (یهودیان دارای منشأ اسپانیایی یا شمال آفریقایی) بازمیگردد.
همچنین او مدعی است که از نسل گائون ویلنا (Vilna Gaon)، یکی از برجستهترین علمای دینی یهود در قرن هجدهم، میباشد.
بنیامین نتانیاهو و مادرش
تسیلا سگال (Tsilah Segal)، مادر بنیامین نتانیاهو، در سال ۱۹۱۲ در شهر پتَح تیکوا واقع در منطقه اورشلیم (زیر سلطه امپراتوری عثمانی) به دنیا آمد.
خانواده او در سال ۱۹۱۱ از مینیاپولیس ایالات متحده به سرزمین فلسطین مهاجرت کرده بودند؛ در حالی که پیشتر، در دهه ۱۸۷۰ از لیتوانی به آمریکا کوچ کرده بودند. تسیلا از زنان تحصیلکرده زمان خود بود و تحصیلات حقوقی خود را در مؤسسه معتبر گریز این (Gray’s Inn) در لندن گذراند.
بنیامین نتانیاهو بیوگرافی
بنیامین نتانیاهو در دوران تحصیل در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT)، تحت فشار علمی شدیدی قرار داشت و همزمان برخی از دروس را نیز در دانشگاه هاروارد میگذراند. با وجود شرکت در جنگ یوم کیپور و وقفهای که در تحصیلش ایجاد شد، او توانست مدرک کارشناسی معماری خود را در مدت دو سال و نیم به پایان برساند.
یکی از استادانش، لئون بی. گروزیر، درباره او گفته است: «او عملکردی فوقالعاده داشت؛ بسیار باهوش، منظم، قوی و هدفمند بود. دقیقاً میدانست چه میخواهد و چگونه باید به آن برسد.»
در این دوران، نتانیاهو نام خود را در محافل دانشگاهی به “بنیامین بن نیتای” (Ben Nitai) تغییر داد. «نیتای» اشارهای است به کوه نیتای در اسرائیل و همچنین یکی از حکمای کهن یهود با همین نام. این نام مستعار، پیشتر نیز توسط پدرش، بنصیون نتانیاهو، برای نگارش مقالات مورد استفاده قرار گرفته بود.
بنیامین بعدها در مصاحبهای عنوان کرد که این تغییر صرفاً برای تسهیل تلفظ نامش در ایالات متحده بوده است. با این حال، منتقدان سیاسیاش در اسرائیل این اقدام را بهعنوان نشانهای از فاصله گرفتن او از هویت ملی اسرائیلی تعبیر کردهاند.
در سال ۱۹۷۶، یوناتان نتانیاهو، برادر بزرگتر بنیامین، در جریان عملیات نجات گروگانها در فرودگاه انتبه اوگاندا کشته شد. او فرمانده واحد نخبه سایرت متکل بود؛ همان یگانی که بنیامین نیز سالها در آن خدمت کرده بود.
عملیات موسوم به “توهم رعد” (Operation Thunderbolt) با هدف آزادسازی بیش از ۱۰۰ گروگان عمدتاً اسرائیلی که توسط تروریستها ربوده شده و به فرودگاه انتبه منتقل شده بودند، انجام شد. یوناتان تنها نظامی اسرائیلی بود که در این عملیات جان خود را از دست داد و به قهرمانی ملی در اسرائیل تبدیل شد.
زندگی شخصی بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو از سال ۱۹۹۱ با سارا بنآرتزی (Sara Ben-Artzi) ازدواج کرده است. سارا در نوامبر ۱۹۵۸ در شهر کیریات تیوُن (Kiryat Tiv’on) در شمال اسرائیل، در نزدیکی حیفا، متولد شد.
او دختر شموئل بنآرتزی، آموزگار، شاعر و نویسنده اسرائیلی است. سارا سه برادر دارد که همگی در مسابقات ملی تلمود در اسرائیل به موفقیتهایی دست یافتهاند و از حافظان متون دینی یهود به شمار میروند.
همسر نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو طی زندگی شخصی خود سه بار ازدواج کرده و گزارشهایی از روابط خارج از ازدواج نیز در مورد او منتشر شده است.
۱. مریم وایزمن (Miriam Weizmann) – همسر اول
نتانیاهو در دوران خدمت نظامی با مریم وایزمن آشنا شد. در سال ۱۹۷۲، همزمان با مهاجرت به ایالات متحده، زندگی مشترکشان را آغاز کردند.
در آن زمان، نتانیاهو دانشجوی MIT و وایزمن دانشجوی دانشگاه براندایس بود. حاصل این ازدواج دختری به نام نوعا (Noa) است که در سال ۱۹۷۸ به دنیا آمد. زندگی آنها پس از افشای رابطهی خارج از ازدواج نتانیاهو با زنی دیگر، به طلاق انجامید.
۲. فلور کیتس (Fleur Cates) – همسر دوم
نتانیاهو در سال ۱۹۷۸ با فلور کیتس، زنی بریتانیایی، در کتابخانه دانشگاه آشنا شد. کیتس در آن زمان غیر یهودی بود، اما پیش از ازدواج با نتانیاهو، به یهودیت گروید. این ازدواج در سال ۱۹۸۱ ثبت شد اما در نهایت در سال ۱۹۸۸ با طلاق پایان یافت.
۳. سارا بنآرتزی (Sara Ben-Artzi) – همسر سوم و کنونی
نتانیاهو در سال ۱۹۹۱ با سارا بنآرتزی ازدواج کرد. سارا در آن زمان مهماندار شرکت هواپیمایی العال و دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بود. آنها صاحب دو فرزند شدند.
روابط خارج از چارچوب ازدواج
در سال ۱۹۹۳، بنیامین نتانیاهو در یک برنامه تلویزیونی زنده اعتراف کرد که با روت بار (Ruth Bar)، مشاور روابط عمومیاش، رابطهای خارج از ازدواج داشته است. به گفتهی نتانیاهو، یکی از رقبای سیاسیاش با نصب دوربین مخفی، این رابطه را ثبت کرده و از آن برای باجخواهی سیاسی استفاده کرده است.
همچنین، گزارشهایی غیررسمی درباره رابطهای ۲۰ ساله میان نتانیاهو و زنی به نام کاترین پرایس-موندادوری (Katherine Price-Mondadori)، یک شخصیت ایتالیایی-آمریکایی، در رسانههای مختلف منتشر شده است.
همسر بنیامین نتانیاهو
سارا نتانیاهو در سال ۱۹۸۴ موفق به دریافت مدرک کارشناسی در رشته روانشناسی از دانشگاه تلآویو شد. او تحصیلات خود را ادامه داد و در سال ۱۹۹۶ مدرک کارشناسی ارشد در روانشناسی کودک را از دانشگاه عبری اورشلیم دریافت کرد.
وی دوران خدمت نظامی خود را در نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) بهعنوان ارزیاب روانشناختی در واحد اطلاعات نظامی گذراند؛ نقشی تخصصی که نیازمند توانایی تحلیل رفتاری و روانشناختی افراد در شرایط امنیتی بود.
پس از پایان خدمت نظامی، سارا نتانیاهو بهعنوان روانشناس کودک در واحد خدمات روانشناسی شهرداری اورشلیم مشغول به کار شد. او در این سمت با کودکانی که نیازمند حمایت روانی و مداخلات درمانی بودند، همکاری میکرد.
علاوه بر فعالیتهای تخصصی، سارا در سازمانهای خیریه و اجتماعی متعددی نیز حضور فعالی داشته است. از جمله مشارکتهای برجستهی او میتوان به همکاری با مؤسسه یاد به یاد (Yad b’Yad) که به کودکان آسیبدیده خدمات حمایتی ارائه میدهد، و نیز فعالیت در بنیاد تسعد کادیما (Tza’ad Kadima) برای حمایت از کودکان مبتلا به فلج مغزی اشاره کرد.
فرزندان بنیامین نتانیاهو
بنیامین و سارا نتانیاهو صاحب دو فرزند پسر هستند:
- یائر نتانیاهو، متولد ۲۶ ژوئیه ۱۹۹۱، پس از پایان خدمت خود در واحد سخنگویی ارتش اسرائیل، به ادامه تحصیل در دانشگاه عبری اورشلیم پرداخت. او گهگاه در رسانهها و فضاهای سیاسی نیز حضور دارد و از جمله چهرههای نسبتاً فعال در فضای مجازی به شمار میرود.
- اوور نتانیاهو، متولد ۱۰ اکتبر ۱۹۹۴، خدمت نظامی خود را در واحد اطلاعات نظامی اسرائیل گذراند. پس از آن، به فعالیتهای داوطلبانه در جنبش پیشاهنگان اسرائیل روی آورد. اوور در سال ۲۰۱۰ موفق شد عنوان قهرمانی مسابقه ملی تلمود را کسب کند و در سطح جهانی به رتبه سوم دست یافت؛ موفقیتی که بازتاب زیادی در رسانههای داخلی اسرائیل داشت.
بچه های بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، سه فرزند دارد که از سه دوره مختلف زندگی زناشوییاش به دنیا آمدهاند:
نوا نتانیاهو-راث (Noa Netanyahu-Roth)
تاریخ تولد: ۲۹ آوریل ۱۹۷۸ (۹ اردیبهشت ۱۳۵۷)
مادر: مریم ویزمن (نخستین همسر نتانیاهو)
وضعیت خانوادگی: متأهل با دانیل راث، دارای سه فرزند، ساکن محلهی ارتدوکسنشین «میا شعریم» در اورشلیم
پیشینه: روانشناس بالینی، فارغالتحصیل دانشگاه عبری اورشلیم، و در برخی دورههای نخستوزیری پدرش نقش مشاور غیررسمی را ایفا کرده است.
یائر نتانیاهو (Yair Netanyahu)
تاریخ تولد: ۲۶ ژوئیه ۱۹۹۱ (۴ مرداد ۱۳۷۰)
مادر: سارا بنآرتزی (همسر کنونی نتانیاهو)
وضعیت خانوادگی: مجرد پیشینه: فارغالتحصیل دانشگاه عبری اورشلیم و مرکز بینالمللی هرتزلیا، فعال سیاسی و رسانهای، پادکستر
ویژگیها: چهرهای جنجالی در شبکههای اجتماعی، حامی سرسخت پدرش و منتقد تندرو جریانهای مخالف. با وجود حضور پررنگ در فضای عمومی، در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد که قصد ورود رسمی به سیاست را ندارد.
آوِرن نتانیاهو (Avner Netanyahu)
تاریخ تولد: ۱۰ اکتبر ۱۹۹۴ (۱۸ مهر ۱۳۷۳)
مادر: سارا بنآرتزی
وضعیت خانوادگی: مجرد
پیشینه: فارغالتحصیل رشته تاریخ از دانشگاه عبری اورشلیم، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد باستانشناسی در دانشگاه آکسفورد
ویژگیها: چهرهای کمتر رسانهای و بیشتر علمی، قهرمان مسابقات ملی تلمود، سابقه خدمت در واحد اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل را در کارنامه دارد.
ثروت بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل و یکی از چهرههای برجسته سیاسی این کشور، علاوه بر سابقه طولانی در عرصه سیاست، دارای ثروتی قابل توجه است که از مسیرهای متنوعی چون سرمایهگذاریهای ملکی، درآمدهای حاصل از سخنرانیهای بینالمللی، مشاورههای راهبردی و همچنین فروش آثار مکتوب بهدست آمده است.
ثروت نتانیاهو
بر اساس منابع و گزارشهای مالی مختلف، رقم دقیقی برای ثروت خالص بنیامین نتانیاهو وجود ندارد، اما تخمینها بین چند سطح متغیر است:
▪️ ۱۴ میلیون دلار (حدود ۵۰ میلیون شِکِل) بر پایه گزارشهایی منتشرشده در سال ۲۰۲۰، ثروت نتانیاهو حدود ۱۴ میلیون دلار برآورد شده است. این دارایی شامل ویلاهای مجلل در شهر ساحلی کِساریا و نیز در اورشلیم، چندین آپارتمان مسکونی، و همچنین سهام در شرکتهای داخلی و خارجی بوده است.
▪️ ۸۰ میلیون دلار – برآوردهای بالا سایتهایی مانند Assets Magazine ثروت خالص نتانیاهو را تا حدود ۸۰ میلیون دلار تخمین زدهاند. در این ارزیابیها، مجموعهای از داراییهای لوکس او لحاظ شده است،
از جمله: ویلایی در منطقهی اعیانی کِساریا با ارزشی بیش از ۱۰ میلیون دلار پنتهاوسی در تلآویو به ارزش حدود ۱.۸ میلیون دلار املاک دیگر در اسرائیل و ایالات متحده درآمدهای انباشته از حضور در کنفرانسها، سخنرانیهای خصوصی و قراردادهای مشاورهای
▪️ ۱۳ میلیون دلار – برآوردهای محافظهکارانه در برخی گزارشهای دیگر، مانند آنچه در Mac Issues منتشر شده، ثروت خالص نتانیاهو رقمی نزدیک به ۱۳ میلیون دلار اعلام شده است. این برآورد مبتنی بر تحلیل درآمدهای رسمی دولتی، فروش کتابهای تألیفی، مشارکتهای دانشگاهی، سخنرانیها و سرمایهگذاریهای محدود در بازار املاک است.
خانه های بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو علاوه بر فعالیتهای سیاسی و اقتصادی خود، مالک مجموعهای از املاک ارزشمند در مناطق برجستهی اسرائیل است. این داراییها شامل ویلاهای لوکس و املاک تاریخی بوده که برخی از آنها بهمرور زمان با افزایش قابلتوجهی در ارزش روبهرو شدهاند.
▪ ویلا در کِساریا
- این ویلا که در سال ۲۰۰۲ با قیمت تقریبی یک میلیون دلار خریداری شده، یکی از شاخصترین داراییهای شخصی نتانیاهو بهشمار میرود.
- مساحت: حدود ۵۰۰ متر مربع
- ویژگیها: استخر اختصاصی، طراحی مدرن و قرارگیری در یکی از لوکسترین محلههای ساحلی اسرائیل
- ارزش فعلی: بیش از ۵ میلیون دلار
▪ پنتهاوس دوبلکس در اورشلیم
نتانیاهو مالک یک واحد آپارتمانی دوبلکس در خیابان غزّه، واقع در منطقه دیپلماتیک اورشلیم است.
- مساحت: حدود ۲۴۰ متر مربع
- موقعیت: یکی از مناطق پرتقاضا و گرانقیمت پایتخت
- ارزش برآوردی: نزدیک به ۲.۹ میلیون دلار
▪ ملک تاریخی در محله کاتامون، اورشلیم
- او همچنین مالک نیمی از یک خانه تاریخی واقع در محلهی کاتامون اورشلیم است. این ملک از طریق ارث به نتانیاهو رسیده و بهدلیل موقعیت جغرافیایی و ظرفیت بالای توسعهی ملکی، از ارزش قابلتوجهی برخوردار است.
- مالکیت: ۵۰٪
- ارزش: بر اساس تحلیلهای کارشناسی، بالاتر از میانگین املاک مشابه در منطقه
ماشین بنیامین نتانیاهو
خودروی رسمی بنیامین نتانیاهو یک لیموزین فولآرمورد ویژه است:
ماشین های بنیامین نتانیاهو
آئودی A8 سکیوریتی (Audi A8 Security)
نتانیاهو عمل جراحی
بنیامین نتانیاهو در سالهای اخیر با چند مشکل جسمی روبرو بوده است:
مشکل قلبی: از حدود سال ۲۰۰۳ به اختلال الکتریکی قلب (RBBB) مبتلا بوده و در ژوئیه ۲۰۲۳ برای تنظیم ضربان قلب، پیسمیکر دریافت کرد.
فتق شکمی: در مارس ۲۰۲۴، پزشکان در معاینات روتین وجود فتق را تشخیص دادند.
عمل جراحی پروستات: در دسامبر ۲۰۲۴، بهدلیل عفونت ناشی از بزرگی پروستات، تحت عمل جراحی قرار گرفت و پروستات او برداشته شد.
عکس بنیامین نتانیاهو
عکس بنیامین نتانیاهو نخست وزیر
عکس خانوادگی بنیامین نتانیاهو
عکس بنیامین نتانیاهو و همسرش
عکس همسر بنیامین نتانیاهو
عکس های بنیامین نتانیاهو
عکس نتانیاهو
پیج اینستاگرام بنیامین نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی اینستاگرام: b.netanyahu@
فیسبوک بنیامین نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی فیسبوک: Benjamin Netanyahu@
توییتر بنیامین نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی توییتر: netanyahu@
اطلاعات بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو بین سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۸ بهعنوان مشاور اقتصادی در شرکت بوستون کنسالتینگ گروپ در بوستون، ماساچوست، فعالیت داشت. در این دوره، با میت رامنی همکاری کرد و دوستی نزدیکی با او برقرار کرد.
رامنی او را فردی با «شخصیت قوی و دیدگاهی متمایز» توصیف میکرد و میگفت که ارتباطشان به دلیل تجربیات و دیدگاههای مشترک بسیار آسان است.
نتانیاهو نیز این همافزایی را نتیجه آموزش سختگیرانه و فشرده شرکت دانست. در سال ۱۹۷۸، نتانیاهو با نام مستعار «بن نیتای» در یک برنامه تلویزیونی محلی بوستون حاضر شد و مطرح کرد که «ریشه اصلی این درگیری، عدم پذیرش دولت اسرائیل توسط اعراب است.»
او افزود که برای بیش از ۲۰ سال، اعراب کنترل کرانه باختری و نوار غزه را در دست داشتند و اگر مسئله اصلی حق تعیین سرنوشت بود، میتوانستند به سادگی یک دولت فلسطینی تشکیل دهند.
بنیامین نتانیاهو اسرائیل
بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۷۸ به اسرائیل بازگشت. پس از آن، تا سال ۱۹۸۰ ریاست مؤسسه غیرانتفاعی «یوناتان نتانیاهو» را بر عهده گرفت؛ مؤسسهای که به نام برادر کشتهشدهاش تأسیس شده بود و تمرکز آن بر پژوهش در زمینه تروریسم و برگزاری کنفرانسهای بینالمللی در این حوزه بود.
در ادامه، نتانیاهو بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ به عنوان مدیر بازاریابی در شرکت صنعتی «ریم اینداستریز» در اورشلیم مشغول به کار شد.
در این دوره بود که نخستین ارتباطات سیاسی جدی خود را برقرار کرد، از جمله با موشه آرنس، سیاستمدار برجسته حزب لیکود. موشه آرنس، که در آن زمان سفیر اسرائیل در ایالات متحده بود، نتانیاهو را به عنوان معاون رئیس مأموریت دیپلماتیک در سفارت اسرائیل در واشینگتن منصوب کرد.
نتانیاهو این سمت را از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ بر عهده داشت و در طول جنگ لبنان در سال ۱۹۸۲، بهجای بازگشت به خدمت نظامی، نقش فعالی در دفاع از سیاستهای اسرائیل در عرصه رسانهای ایفا کرد و سیستم ارتباطات عمومی مؤثری برای سفارت ایجاد نمود.
در سال ۱۹۸۴، نتانیاهو به عنوان نماینده دائم اسرائیل در سازمان ملل متحد منصوب شد و این جایگاه را تا سال ۱۹۸۸ حفظ کرد. او در این دوره به چهرهای شناختهشده در عرصه دیپلماسی بینالمللی تبدیل شد.
از جمله تأثیرات عمیق بر دیدگاههای شخصی و سیاسی او، رابطهای بود که با خاخام شناختهشده، مناچم م. شنیرسون، برقرار کرد. نتانیاهو بعدها او را «تأثیرگذارترین مرد زمان ما» توصیف کرد.
بنیامین نتانیاهو رهبر اپوزیسیون
نتانیاهو در آستانه انتخابات کنست در سال ۱۹۸۸ به اسرائیل بازگشت و به حزب لیکود پیوست. او در آن انتخابات به عنوان نماینده کنست دوازدهم انتخاب شد. در جریان جنگ خلیج فارس (۱۹۹۰–۱۹۹۱)، نتانیاهو بهعنوان سخنگوی اصلی دولت اسرائیل در رسانههای جهانی شناخته شد.
همچنین در سال ۱۹۹۱، عضو هیئت نمایندگی اسرائیل در کنفرانس صلح مادرید بود. پس از شکست حزب لیکود در انتخابات ۱۹۹۲، رقابتهای داخلی برای رهبری حزب شدت گرفت. در سال ۱۹۹۳، نتانیاهو در انتخابات درونحزبی پیروز شد و رهبری لیکود را به دست گرفت.
در این مسیر، او با چهرههایی چون دیوید لوی، معاون وزیر امور خارجه، رابطهای پرتنش و رقابتی داشت. آریل شارون نیز برای مدتی در رقابت حضور داشت، اما به سرعت کنارهگیری کرد. ییتسحاک شامیر، نخستوزیر پیشین و رهبر وقت حزب، پس از شکست در انتخابات از عرصه سیاست کناره گرفت.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر
پس از ترور ییتسحاک رابین در نوامبر ۱۹۹۵، شیمون پرز، نخستوزیر وقت، تصمیم به برگزاری انتخابات زودهنگام گرفت تا روند صلح را ادامه دهد. بنیامین نتانیاهو به عنوان نامزد حزب لیکود وارد رقابت انتخاباتی شد.
با بهرهگیری از مشاور آمریکایی آرثر فینکلستین، کمپینی حرفهای و متمرکز راهاندازی کرد. اگرچه پرز از حمایت بینالمللی و محبوبیت بیشتری برخوردار بود، اما موجی از بمبگذاریهای انتحاری در مارس ۱۹۹۶ اعتبار او را کاهش داد.
همین بحرانها زمینهساز پیروزی نتانیاهو شد و او با شعار «صلحی همراه با امنیت» موفق شد به نخستوزیری برسد. این پیروزی، او را به جوانترین نخستوزیر تاریخ اسرائیل بدل کرد.
با وجود پیروزی، نتانیاهو برای تشکیل دولت ناچار به ائتلاف با احزاب مذهبی فوقمحافظهکار (Ultra-Orthodox) شد؛ ائتلافی که بعدها در سیاستهای داخلی و خارجی دولت او تأثیر قابلتوجهی گذاشت.
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل
بنیامین نتانیاهو پس از پیروزی در انتخابات سال ۱۹۹۶، سکان نخستوزیری اسرائیل را در دست گرفت. در این دوره، او سیاستهای امنیتی سختگیرانهای را در پاسخ به حملات انتحاری گروههای فلسطینی اتخاذ کرد.
با وجود مخالفت علنی با برخی اصول توافقات اوسلو، روند مذاکرات صلح را متوقف نکرد و بر لزوم دریافت نشانههای حسننیت از سوی طرف فلسطینی تأکید داشت.
در یکی از اقدامات جنجالی دولت او، تونل زیرزمینی مجاور دیوار غربی (دیوار ندبه) در اورشلیم در سال ۱۹۹۶ بازگشایی شد؛ اقدامی که به بروز درگیریهای خونین میان فلسطینیان و نیروهای اسرائیلی انجامید و دهها کشته بر جای گذاشت.
با وجود تنشها، نتانیاهو در سپتامبر ۱۹۹۶ با یاسر عرفات دیدار کرد که این گفتوگوها منجر به امضای پروتکل الخلیل در ژانویه ۱۹۹۷ شد. بر اساس این توافق، بخشهایی از شهر الخلیل به کنترل تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار شد.
در ادامه، در سال ۱۹۹۸ یادداشت تفاهم وای ریور میان نتانیاهو و عرفات با میانجیگری ایالات متحده امضا و در کنست اسرائیل تصویب شد؛ این یادداشت گامهایی برای اجرای توافقهای پیشین و تقویت همکاری امنیتی تعیین میکرد.
ماجرای خالد مشعل و روابط با اردن در سال ۱۹۹۷، مأموران موساد تحت دستور نتانیاهو تلاش کردند خالد مشعل، یکی از رهبران برجسته حماس، را در امان پایتخت اردن ترور کنند. این عملیات شکست خورد و دو مأمور موساد توسط نیروهای اردنی بازداشت شدند.
با تهدید پادشاه اردن به قطع روابط دیپلماتیک، اسرائیل ناچار شد آنتیدوت (پادزهر) زهر استفادهشده را تحویل دهد و در نهایت، در یک معامله پیچیده، علاوه بر آزادی مأموران، شیخ احمد یاسین، بنیانگذار حماس، نیز از زندان اسرائیل آزاد شد.
این رویداد بهشدت موقعیت امنیتی و دیپلماتیک نتانیاهو را زیر سوال برد. اصلاحات اقتصادی و فضای داخلی نتانیاهو در حوزه اقتصاد، مجموعهای از اصلاحات ساختاری را آغاز کرد؛ از جمله خصوصیسازی برخی بانکها، آزادسازی بازارها و کاهش مداخلات دولتی.
با این حال، این سیاستها با نارضایتی گروههایی از جامعه همراه شد. همچنین در دوره نخستوزیری او، اتهامات مختلفی درباره فساد مالی و سوءاستفاده از قدرت مطرح شد، اما به دلیل نبود مدارک کافی، هیچیک به محاکمه رسمی نرسید.
سیاست خارجی و اصول «سه نه» نتانیاهو در عرصه سیاست خارجی، سه اصل موسوم به “سیاست سه نه” را دنبال میکرد:
- نه به عقبنشینی از بلندیهای جولان
- نه به تقسیم اورشلیم
- نه به مذاکره بر اساس پیششرطهای فلسطینیها
نتانیاهو حماس
در آستانه انتخابات سال ۱۹۹۶، پس از ترور یحیی عیاش (ملقب به «مهندس» و از طراحان اصلی حملات انتحاری حماس)، موجی از عملیاتهای مرگبار توسط این گروه آغاز شد. محمد دیف، فرمانده جدید گردانهای القسام، چندین انفجار انتحاری را در تلآویو و اورشلیم برنامهریزی کرد.
بر اساس گزارشهای اطلاعاتی، ایران و سوریه نقش مهمی در تأمین مالی و آموزش عوامل این حملات داشتند. ارتباط میان حزبالله لبنان و حماس با حمایت مستقیم وزارت دفاع سوریه برقرار شده بود و بخشی از عاملان در پایگاههای آموزشی ایران آموزش دیده بودند.
بعدها، خانوادههای قربانیان آمریکایی این حملات شکایاتی علیه مقامهای ایرانی و سوری مطرح کردند. ناتوانی دولت وقت اسرائیل به رهبری شیمون پرز در مهار این حملات، به افت شدید محبوبیت او انجامید.
نتانیاهو که منتقد روند صلح اوسلو بود، از این شرایط استفاده کرد و در انتخابات با اختلافی اندک، به پیروزی رسید. جالب آنکه، پس از انتخابات و روی کار آمدن او، حملات انتحاری برای مدتی متوقف شد.
برخی این توقف را به فشارهای عرفات نسبت دادند، در حالی که تحلیلگران دیگر معتقد بودند حماس به هدف خود—یعنی متوقف ساختن روند صلح با روی کار آمدن دولت راستگرا—دست یافته بود.
نتانیاهو حزبالله
در سال ۱۹۹۷، ایران بار دیگر سیاست حمله به منافع اسرائیل را فعال کرد. بنا به اسناد منتشرشده، وزیر اطلاعات ایران، علی فلاحتیان، دستور اجرای حملات جدید را صادر کرد. خالد مشعل و محمود ابوحنود نقش کلیدی در طراحی حملات انتحاری در بازار مَهانِه یهودا و خیابان بن یهودا در اورشلیم داشتند که به کشته شدن ۲۱ نفر منجر شد.
در همان روز، حزبالله لبنان در یک عملیات کمینشده، ۱۲ سرباز نیروهای ویژه اسرائیل را در جنوب لبنان کشت. در سال ۱۹۹۸، اجساد این نظامیان با ۶۵ زندانی لبنانی و پیکر چندین عضو حزبالله مبادله شد. در این تبادل، پیکر هادی نصرالله، فرزند رهبر حزبالله، نیز به لبنان بازگردانده شد.
نتانیاهو از این رخدادها به عنوان یکی از «بدترین فجایع امنیتی» در دوران نخستوزیریاش یاد کرد. این مجموعه تحولات، بهویژه ناتوانی در مهار حماس و حزبالله، و همچنین آزادی چهرههای کلیدی، موجب تضعیف شدید وجهه امنیتی او در افکار عمومی اسرائیل شد و در نهایت به یکی از عوامل شکست او در انتخابات سال ۱۹۹۹ تبدیل شد.
بنیامین نتانیاهو سیاست
پس از شکست در انتخابات سال ۱۹۹۹ از اهود باراک، بنیامین نتانیاهو از عرصه سیاسی فاصله گرفت و مدتی را در بخش خصوصی فعالیت کرد. در این دوران، او بهعنوان مشاور در شرکتهایی فعال در حوزه ارتباطات و تجارت بینالملل مشغول به کار شد.
با فروپاشی دولت باراک در سال ۲۰۰۱، بحث بازگشت نتانیاهو به صحنه سیاست مطرح شد، اما او تصمیم گرفت در انتخابات زودهنگام همان سال شرکت نکند. در نتیجه، آریل شارون با پیروزی در انتخابات، نخستوزیر اسرائیل شد. در سال ۲۰۰۲، نتانیاهو بهعنوان وزیر امور خارجه در دولت شارون منصوب شد.
با این حال، رقابت درونحزبی او با شارون برای کسب رهبری حزب لیکود به شکست انجامید. در همین سال، سفرهای خارجی و سخنرانیهای او در کشورهای غربی با واکنشهای منفی گسترده روبهرو شد؛ یکی از جنجالیترین رویدادها لغو سخنرانیاش در دانشگاه کنکوردیای کانادا به دلیل تظاهرات اعتراضی بود.
در سپتامبر ۲۰۰۲، نتانیاهو در سخنرانیای در کنگره ایالات متحده، حمایت صریح خود را از حمله نظامی به عراق اعلام کرد و مدعی شد که سرنگونی صدام حسین موجب افزایش ثبات و امنیت در خاورمیانه خواهد شد.
بنیامین نتانیاهو وزیر
در انتخابات ۲۰۰۳، با پیروزی حزب لیکود، آریل شارون بار دیگر به نخستوزیری رسید و نتانیاهو را به عنوان وزیر دارایی منصوب کرد. برخی تحلیلگران، این انتصاب را تلاشی برای مهار نفوذ سیاسی نتانیاهو در حزب تلقی کردند. با در اختیار گرفتن وزارت دارایی، نتانیاهو مجموعهای از اصلاحات اقتصادی ریشهای را آغاز کرد.
او بر اساس دیدگاههای بازار آزاد، سیاستهایی چون کاهش مالیاتها، خصوصیسازی گسترده، کوچکسازی دولت و کاهش کسری بودجه را در دستور کار قرار داد. این اصلاحات با وجود مخالفت شدید جناح چپ و حتی برخی اعضای لیکود، موجب رشد اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری و کاهش وابستگی عمومی به یارانهها و کمکهای دولتی شد.
بههمیندلیل، برخی اقتصاددانان و رسانهها از نتانیاهو به عنوان معمار “معجزه اقتصادی اسرائیل” یاد کردند. در سال ۲۰۰۵، زمانی که آریل شارون برنامه خروج یکجانبه از نوار غزه را بدون برگزاری همهپرسی اعلام کرد، نتانیاهو ابتدا با هشدارهایی نسبت به کنارهگیری، مخالفت خود را ابراز کرد. سرانجام، در ۷ اوت همان سال، استعفای خود را از دولت تسلیم کرد.
بنیامین نتانیاهو حزب لیکود
او با جدایی آریل شارون از حزب لیکود و تأسیس حزب جدید کادیما، بنیامین نتانیاهو بار دیگر برای کسب رهبری لیکود وارد رقابت شد. او در انتخابات درونحزبی که در ۲۰ دسامبر ۲۰۰۵ برگزار شد، با کسب حدود ۴۷ درصد آرا، به ریاست حزب رسید.
با این حال، حزب لیکود در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۶ عملکرد ضعیفی داشت و تنها تعداد محدودی کرسی در کنست بهدست آورد. در این شرایط، نتانیاهو نقش رهبر اپوزیسیون را برعهده گرفت و بهطور مستمر با سیاستهای دولت اولمرت و مذاکرات با گروههای فلسطینی مخالفت میکرد.
در انتخابات داخلی حزب در سال ۲۰۰۷، او موفق شد بار دیگر با اختلاف قابل توجهی جایگاه خود را تثبیت کند. او در این دوران بهصراحت مخالفت خود را با هرگونه توافق یا آتشبس با گروه حماس اعلام کرد.
با استعفای نخستوزیر وقت، ایهود اولمرت، و ناتوانی تزیپی لیونی، رهبر حزب کادیما، در تشکیل دولت جدید، انتخابات زودهنگام در فوریه ۲۰۰۹ برگزار شد. هرچند حزب کادیما با کسب یک کرسی بیشتر از لیکود پیروز نسبی انتخابات شد، اما نتانیاهو توانست حمایت احزاب راستگرا و مذهبی را برای تشکیل دولت بهدست آورد.
رئیسجمهور وقت اسرائیل، شیمون پرز، پس از بررسی آرایش سیاسی کنست، مأموریت تشکیل کابینه را به بنیامین نتانیاهو واگذار کرد.
او با هدف ایجاد ثبات بیشتر، بهجای تشکیل دولت صرفاً راستگرا، بهدنبال ائتلافی گستردهتر رفت و با مشارکت حزب کارگر به رهبری اهود باراک، کابینهای میانهرو و فراگیر تشکیل داد. دولت سیودوم اسرائیل در ۳۱ مارس ۲۰۰۹ رسماً کار خود را آغاز کرد.
بنیامین نتانیاهو فلسطین
با آغاز به کار دولت بنیامین نتانیاهو در سال ۲۰۰۹، فصل تازهای در مناسبات میان اسرائیل، فلسطینیان و قدرتهای بینالمللی گشوده شد. همزمان با روی کار آمدن دولت باراک اوباما در آمریکا، اختلاف دیدگاههایی در رویکرد نسبت به روند صلح خاورمیانه شکل گرفت.
در حالی که هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده، آشکارا از تأسیس کشور مستقل فلسطینی حمایت میکرد، نتانیاهو دستیابی به چنین توافقی را مشروط به پذیرش اسرائیل بهعنوان «دولت یهودی» از سوی فلسطینیان دانست؛ شرطی که به یکی از موانع کلیدی در مذاکرات صلح تبدیل شد.
در پی سخنرانی معروف اوباما در دانشگاه قاهره که طی آن مشروعیت شهرکسازیهای اسرائیل را زیر سؤال برد، نتانیاهو نیز موضعگیری خود را اعلام کرد. او ضمن پذیرش مشروط تشکیل یک دولت فلسطینی، تصریح کرد که چنین دولتی باید «غیرنظامی» باشد، از تشکیل ارتش محروم گردد، و از مطالبه حق بازگشت آوارگان صرفنظر کند.
همچنین تأکید داشت که اورشلیم باید به عنوان «پایتخت یکپارچه اسرائیل» باقی بماند؛ مواضعی که از دید بسیاری از ناظران، امید به پیشرفت در روند صلح را تضعیف کرد.
با وجود فشارهای بینالمللی، دولت نتانیاهو برخی اقدامات نمادین از جمله برداشتن ایستهای بازرسی در کرانه باختری، استقبال نسبی از طرح صلح عربی و تلاشهایی برای برقراری ارتباط با کشورهای عرب منطقه را در دستور کار قرار داد. اما ادامه پروژههای شهرکسازی در سرزمینهای اشغالی، بار دیگر موجب واکنش منفی آمریکا و سایر بازیگران بینالمللی شد.
توقف موقت ساختوسازها در اواخر سال ۲۰۰۹، از سوی فلسطینیان ناکافی تلقی شد و نتوانست اعتماد لازم برای ازسرگیری مذاکرات جدی را جلب کند. روابط اسرائیل و ایالات متحده در این بازه زمانی دستخوش فراز و فرودهایی شد.
یکی از نقاط تنش، سفر مخفیانه نتانیاهو به روسیه با هدف جلوگیری از فروش سامانه موشکی S-300 به ایران بود. همچنین، رابرت گیتس، وزیر دفاع پیشین آمریکا، از عملکرد نتانیاهو به دلیل «آسیبزدن به روابط دوجانبه» بهصراحت انتقاد کرد.
در داخل اسرائیل نیز دولت با چالشهایی روبهرو بود. اعتراضات اجتماعی گستردهای علیه هزینههای بالای زندگی و نابرابری اقتصادی به راه افتاد. در پاسخ، دولت کمیتهای به ریاست مانوئل تراژتنبرگ تشکیل داد که پیشنهادهایی برای اصلاحات اقتصادی ارائه کرد.
بخشی از این پیشنهادها، از جمله توسعه زیرساخت فناوری اطلاعات و ایجاد شبکه فیبر نوری برای ارائه اینترنت ارزانقیمت، بهتدریج اجرایی شد. در عرصه سیاسی، نتانیاهو در سال ۲۰۱۲، ائتلافی با حزب «اسرائیل خانه ما» به رهبری آویگدور لیبرمن تشکیل داد تا برای انتخابات پارلمانی ۲۰۱۳ آماده شود.
همان سال، او برای نخستینبار بهصورت علنی اصل «حق فلسطینیها برای داشتن دولت» را پذیرفت؛ هرچند همچنان بر غیرنظامی بودن آن و محدودیتهای شدید امنیتی تأکید داشت.
بهطور کلی، دوره نخستوزیری نتانیاهو از سال ۲۰۰۹ به بعد، نمایانگر تلاش برای تقویت جایگاه منطقهای اسرائیل، افزایش همکاریهای استراتژیک و حفظ ساختارهای امنیتی موجود بود؛ اگرچه این تلاشها با چالشهای قابل توجهی در عرصه دیپلماسی بینالمللی و فضای داخلی همراه بود.
تشکیل دولت نتانیاهو
- در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۳، ائتلاف «لیکود-بیتینو» به رهبری بنیامین نتانیاهو نسبت به دوره پیشین با کاهش ۱۱ کرسی مواجه شد و با تعداد کرسیهای کمتر وارد کنست شد.
- با این حال، بهدلیل آنکه این ائتلاف همچنان بزرگترین فراکسیون مجلس محسوب میشد، رئیسجمهور وقت، شیمون پرز، بار دیگر نتانیاهو را مأمور تشکیل دولت جدید کرد.
- به درخواست احزاب یش عتید و هبوعه یهودی، گروههای مذهبی افراطی (ارتدوکسهای تندرو یا اولترا-ارتدوکس) در این دولت جایی نیافتند و از ترکیب ائتلاف کنار گذاشته شدند.
سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
در ادامه مسیر آزادسازی اقتصادی، بنیامین نتانیاهو اقداماتی کلیدی را برای اصلاح ساختار اقتصادی اسرائیل دنبال کرد. در دسامبر ۲۰۱۳، «قانون تمرکز کسبوکار» تصویب شد که با هدف ارتقای رقابت در بازار، کاهش هزینهها و مقابله با نابرابری اقتصادی طراحی شده بود.
این قانون، ساختارهای پیچیده و چندلایه مالکیتی را که به شکلگیری انحصار کمک میکردند، ممنوع کرد تا زمینه سوءاستفادههای قیمتی کاهش یابد.
نتانیاهو همچنین فرآیند خصوصیسازی بنادر را آغاز کرد و با هدف کاهش سلطه اداره بنادر اسرائیل بر تجارت دریایی، کمپینی برای ایجاد فضای رقابتی در این بخش راهاندازی کرد.
او وعده داد که بوروکراسی زائد و مقررات دستوپاگیر را کاهش دهد تا فشار بر بخش تولید و صنعت کمتر شده و فضای کسبوکار تسهیل شود.
روابط نتانیاهو با فلسطینیها
بنیامین نتانیاهو به شدت با تشکیل دولت وحدت ملی میان جنبش فتح و گروه حماس مخالفت کرد و آن را مانعی جدی برای روند صلح دانست.
پس از ربوده شدن و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ژوئن ۲۰۱۴، که اسرائیل آن را به حماس نسبت داد، عملیات گستردهای علیه این گروه در کرانه باختری آغاز شد.
بهدنبال افزایش حملات راکتی از نوار غزه به مناطق جنوبی اسرائیل، عملیات نظامی «لبه محافظ» در تابستان همان سال کلید خورد.
نتانیاهو در مصاحبهای با شبکه CNN، حماس را «تروریستهای نسلکش» توصیف کرد و هشدار داد که ادامه این روند میتواند به «انتفاضه سوم» منجر شود.
رابطه نتانیاهو با آمریکا
در اکتبر ۲۰۱۴، دولت اسرائیل به رهبری نتانیاهو برنامهای برای خصوصیسازی بیشتر شرکتهای دولتی و مقابله با فساد ساختاری آنها تصویب کرد.
در همان زمان، تنشهای سیاسی با ایالات متحده به اوج رسید. انتقادهای دولت اوباما نسبت به گسترش شهرکسازیها در سرزمینهای اشغالی، با واکنش شدید نتانیاهو مواجه شد؛ او این انتقادات را مغایر با «ارزشهای آمریکایی» دانست.
اختلافات داخلی در کابینه نیز بالا گرفت و در دسامبر ۲۰۱۴، بنیامین نتانیاهو، دو وزیر کلیدی کابینه یعنی یائیر لاپید (وزیر اقتصاد) و تزیپی لیونی (وزیر دادگستری) را برکنار کرد. این تصمیم، به انحلال دولت و اعلام انتخابات زودهنگام انجامید.
نتانیاهو سخنرانی در کنگره آمریکا
در مارس ۲۰۱۵، بنیامین نتانیاهو برای سومینبار در صحن کنگره ایالات متحده سخنرانی کرد؛ اتفاقی که بدون هماهنگی با دولت باراک اوباما صورت گرفت و موجی از انتقادات را برانگیخت.
محور اصلی سخنرانی، مخالفت شدید با توافق هستهای در حال مذاکره میان ایران و قدرتهای جهانی بود. نتانیاهو از نمایندگان خواست تا با اعمال تحریمهای بیشتر، روند مذاکرات را متوقف کنند.
او در بخشی از سخنرانی خود اعلام کرد که به عنوان نماینده «تمام یهودیان جهان» سخن میگوید؛ ادعایی که با واکنشهای منفی گسترده، بهویژه از سوی جامعه یهودیان آمریکایی، روبرو شد.
نتانیاهو انتخابات ۲۰۱۵
در انتخابات سال ۲۰۱۵، حزب لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو موفق شد با کسب ۳۰ کرسی، بیشترین سهم را در کنست (پارلمان اسرائیل) به خود اختصاص دهد.
رؤوِن ریولین، رئیسجمهور وقت اسرائیل، مأموریت تشکیل کابینه را به نتانیاهو واگذار کرد. او توانست در مهلت قانونی، ائتلافی از احزاب راستگرا و مذهبی شامل «هبوعه یهودی»، «یهودیت متحد تورا»، «کولانو» و «شاس» تشکیل دهد.
در ماه مه همان سال، نتانیاهو بهصورت رسمی اعلام کرد که قصد دارد برای پنجمین دوره به عنوان نخستوزیر اسرائیل خدمت کند.
سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
در اوت ۲۰۱۵، کابینه نتانیاهو بودجهای دو ساله تصویب کرد که مجموعهای از اصلاحات ساختاری را شامل میشد.
این بسته اقتصادی مواردی همچون اصلاح بخش کشاورزی، کاهش تعرفههای وارداتی برای پایین آوردن قیمت مواد غذایی، تسهیل فرآیند صدور مجوزهای ساختوساز برای کنترل هزینه مسکن و سرعتبخشی به اجرای پروژههای زیربنایی را در بر میگرفت.
در کنار این موارد، اصلاحات مالیاتی برای افزایش رقابت در بازار خدمات مالی نیز پیشنهاد شد. با این حال، برخی از طرحهای مربوط به آزادسازی کامل بازار کشاورزی، بهدلیل فشارهای سیاسی، از بسته نهایی حذف شدند.
جنجالهای سیاسی نتانیاهو
او در اکتبر ۲۰۱۵، بنیامین نتانیاهو با ادعایی جنجالی، موجی از واکنشهای بینالمللی را برانگیخت. او در سخنرانی خود عنوان کرد که مفتی اعظم بیتالمقدس، حاج امین الحسینی، در دیداری با آدولف هیتلر به او «ایده نسلکشی یهودیان» را داده است.
این ادعا از سوی بسیاری از تاریخنگاران و همچنین دولت آلمان قویاً رد شد. منتقدان، سخنان نتانیاهو را نوعی تحریف تاریخ و کماهمیت جلوه دادن نقش نازیها در فاجعه هولوکاست دانستند. این اظهارنظر حتی در میان برخی محافل سیاسی اسرائیل نیز با انتقادهای شدید روبهرو شد.
مسائل دینی نتانیاهو
در مارس ۲۰۱۶، ائتلاف حاکم به رهبری نتانیاهو با تنشهایی در حوزه مسائل دینی مواجه شد. ماجرا از تصمیم دولت برای به رسمیت شناختن فضای عبادت غیرارتدوکس در «دیوار غربی» (دیوار ندبه) آغاز شد؛ تصمیمی که با مخالفت جدی نمایندگان احزاب یهودی اولترا-ارتدوکس مواجه گردید.
روابط بینالمللی نتانیاهو
در دسامبر ۲۰۱۶، شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه ۲۳۳۴ را تصویب کرد که در آن، شهرکسازیهای اسرائیل در اراضی فلسطینی اشغالی غیرقانونی اعلام شد. ایالات متحده آمریکا بهجای وتو کردن، به این قطعنامه رأی ممتنع داد و همین امر زمینه تصویب آن را فراهم کرد.
نخستوزیر بنیامین نتانیاهو، این تصمیم را محکوم کرد و همچنین نسبت به سخنان جان کری، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، واکنش شدیدی نشان داد. در پی این تحولات، اسرائیل پرداخت بخشی از حق عضویت خود به سازمان ملل را به حالت تعلیق درآورد.
در فوریه ۲۰۱۷، نتانیاهو نخستین نخستوزیر اسرائیل شد که بهطور رسمی از استرالیا دیدن کرد. او در این سفر با نخستوزیر وقت، مالکم ترنبول، دیدار و توافقنامههایی در زمینه همکاریهای اقتصادی و امنیتی امضا کرد.
در اکتبر همان سال، اسرائیل تصمیم گرفت از سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل (یونسکو) خارج شود. این اقدام با استناد به آنچه «مواضع مغرضانه و یکجانبه علیه اسرائیل» خوانده شد، صورت گرفت.
مسائل امنیتی و سیاست هستهای نتانیاهو
در آوریل ۲۰۱۸، نتانیاهو با برگزاری یک نشست خبری اعلام کرد که اسناد اطلاعاتی جدیدی از برنامه هستهای ایران در اختیار دارد و مدعی شد که تهران مفاد توافق هستهای (برجام) را رعایت نکرده است.
جمهوری اسلامی ایران، این ادعا را تبلیغاتی و بیاساس خواند. همچنین نتانیاهو از گفتوگوهای آمریکا و کره شمالی در سال ۲۰۱۸ حمایت کرد و آن را گامی مثبت در جهت خلع سلاح هستهای در شبهجزیره کره دانست.
اتهامات بنیامین نتانیاهو
رسیدگی قضایی به پروندههای اتهامی از اوایل سال ۲۰۱۷، نخستوزیر بنیامین نتانیاهو هدف تحقیقات رسمی پلیس اسرائیل در چند پروندهی قضایی قرار گرفت که مهمترین آنها به نامهای «پرونده ۱۰۰۰» و «پرونده ۲۰۰۰» شناخته میشوند.
پرونده ۱۰۰۰: در این پرونده، نتانیاهو مظنون به دریافت هدایای باارزش و امتیازات نامتعارف از چند چهره ثروتمند، از جمله تاجر استرالیایی جیمز پَکِر و تهیهکننده سینمایی آرنون میلچان، شده است.
پرونده ۲۰۰۰ : اتهام اصلی در این پرونده، تلاش ادعایی نتانیاهو برای دستیابی به پوشش خبری مطلوبتر از سوی نشریه «یدیعوت آحرونوت» از طریق توافق با ناشر آن، آرنون موزس، در ازای محدود کردن توزیع روزنامه رقیب یعنی «اسرائیل هیوم» بوده است.
در اوت ۲۰۱۷، پلیس رسماً اعلام کرد که نتانیاهو مظنون به ارتکاب جرایمی چون رشوهخواری، کلاهبرداری و نقض اعتماد عمومی است. در همان سال، آری هارو، رئیس سابق دفتر نخستوزیر، با مقامات قضایی همکاری کرد و گفته میشود اطلاعات کلیدی در اختیار بازپرسان قرار داده است.
در فوریه ۲۰۱۸، پلیس اسرائیل توصیه کرد که کیفرخواست رسمی علیه نتانیاهو صادر شود. سپس، در نوامبر همان سال، مسئول پروندههای اقتصادی وزارت دادگستری نیز خواستار صدور کیفرخواست شد.
در فوریه ۲۰۱۹، دادستان کل اسرائیل اعلام کرد که قصد دارد در سه پرونده جداگانه، علیه نخستوزیر اعلام جرم کند.
در نهایت، در نوامبر ۲۰۱۹، بهطور رسمی کیفرخواستهایی در خصوص دریافت رشوه، سوءاستفاده از اعتماد عمومی و کلاهبرداری صادر شد. نتانیاهو نخستین نخستوزیر تاریخ اسرائیل است که در زمان تصدی این مقام، با چنین اتهاماتی روبرو میشود.
او ضمن رد همهی اتهامات، تأکید کرد که اقداماتش در چارچوب قوانین بوده است. تبعات قضایی و محدودیتهای اداری با توجه به الزامات قانونی، در نوامبر ۲۰۱۹ اعلام شد که نتانیاهو از تصدی برخی وزارتخانهها از جمله کشاورزی، بهداشت، رفاه اجتماعی و امور دیاسپورا کنارهگیری خواهد کرد.
با این حال، موضوع استعفای اجباری نخستوزیر در صورت وجود کیفرخواست، در آن زمان در حال بررسی حقوقی در دادگاهها بود و هنوز به نتیجه نهایی نرسیده بود.
محاکمه کیفری بنیامین نتانیاهو قرار بود در ماه مه ۲۰۲۰ آغاز شود، اما به دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا، آغاز رسیدگی به تعویق افتاد. این فرایند تا آوریل ۲۰۲۳ همچنان در جریان بود و رسیدگی قضایی به اتهامات وی ادامه داشت.
عملیات نظامی بنیامین نتانیاهو
دوره پنجم نخستوزیری (دولت سیوپنجم اسرائیل)
تاریخ آغاز: در تاریخ ۱۷ مه ۲۰۲۰، بنیامین نتانیاهو برای پنجمین بار سوگند نخستوزیری را ادا کرد و دولت ائتلافی خود را با همکاری بنی گانتس تشکیل داد.
زمینه و شرایط آغاز: این دوره همزمان با شیوع جهانی ویروس کرونا (کووید-۱۹) و همچنین در بحبوحه روند محاکمه کیفری نتانیاهو شروع شد. در این بازه، اعتراضات گستردهای در مقابل اقامتگاه رسمی نخستوزیر شکل گرفت که انتقاداتی جدی نسبت به عملکرد وی مطرح میکرد.
واکنش به اعتراضات: نتانیاهو با استناد به مقررات ویژه مقابله با کووید-۱۹، محدودیتهایی را برای اعتراضکنندگان وضع کرد؛ از جمله محدود کردن تجمعات به حداکثر ۲۰ نفر و فاصلهگذاری حداقل ۱۰۰۰ متری از محل سکونت معترضان. با این وجود، این اقدامات باعث تشدید اعتراضات شد و تجمعات در بیش از ۱۰۰۰ نقطه مختلف در سراسر کشور گسترش یافت.
برنامه واکسیناسیون کرونا: تا مارس ۲۰۲۱، اسرائیل به یکی از پیشروترین کشورهای جهان در زمینه واکسیناسیون عمومی علیه ویروس کرونا تبدیل شد و بیشترین درصد واکسینهشدگان نسبت به جمعیت خود را به ثبت رساند.
تنشها و درگیریهای نظامی: در ماه مه ۲۰۲۱، تنشها در اورشلیم شرقی افزایش یافت و گروه حماس از نوار غزه راکتهایی را به سمت اسرائیل شلیک کرد. در پاسخ به این حملات، نتانیاهو دستور آغاز عملیات نظامی «نگهبان دیوارها» را صادر کرد که به مدت ۱۱ روز ادامه داشت.
پایان دوره نخستوزیری: پس از پایان این عملیات، نفتالی بنت، رهبر ائتلاف یامینا، با یائیر لاپید، رهبر حزب مخالف، توافق تشکیل دولت چرخشی را امضا کرد. بر اساس این توافق، نتانیاهو از مقام نخستوزیری کنار رفت. در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۱، دولت جدید به ریاست بنت و لاپید تشکیل شد و دوره ۱۲ ساله نخستوزیری نتانیاهو به پایان رسید.
دوره ششم نخستوزیری بنیامین نتانیاهو
سوگند خوردن: بنیامین نتانیاهو در تاریخ ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲، برای دوره جدید نخستوزیری با رهبری ائتلافی با گرایشهای سختگیرانه، رسماً سوگند یاد کرد.
اصلاحات قضایی: تمرکز اصلی دولت در آغاز این دوره بر اجرای طرحهای گسترده اصلاحات قضایی بود که با واکنشهای شدید و گستردهای مواجه گردید. منتقدان این اصلاحات معتقد بودند که این تغییرات استقلال قوای قضایی، نقش دادستان کل، وضعیت اقتصادی، حقوق اقلیتها و سیاست خارجی اسرائیل را به خطر میاندازد.
بحران درون کابینه: یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در مارس ۲۰۲۳ به مخالفت آشکار با اصلاحات قضایی پرداخت. در واکنش، نتانیاهو تلاش کرد تا گالانت را از سمت خود برکنار کند؛ این اقدام موجب تشدید اعتراضات عمومی و در نهایت به تعویق افتادن اجرای اصلاحات به مدت یک ماه شد.
نتانیاهو شهرکسازی در کرانه باختری
در فوریه ۲۰۲۳، دولت نتانیاهو قانونی را تصویب کرد که به رسمیت شناختن و قانونی کردن تأسیس ۹ شهرک جدید در کرانه باختری اشغالی را در پی داشت.
همچنین، قانونی که در سال ۲۰۰۵ موجب تخلیه چهار شهرک شده بود، لغو گردید. در همین راستا، روند ساخت و توسعه شهرکها با شتاب بیشتری دنبال شد؛ بهطوری که در شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۳۰۰۰ واحد مسکونی ساخته شد که تقریباً سه برابر میزان ساخت و ساز در کل سال ۲۰۲۲ بود.
موضع اسرائیل در جنگ اوکراین: در جریان درگیریهای نظامی در اوکراین، اسرائیل از ارسال تسلیحات کشنده به این کشور خودداری کرد. دلیل این تصمیم نگرانی از امکان دسترسی ایران به این تسلیحات از طریق مسیرهای منطقهای اعلام شد.
نتانیاهو جنگ غزه
گروههای فلسطینی از غزه به طور ناگهانی به اسرائیل حمله کردند و نتانیاهو حالت جنگ اعلام کرد. او تهدید به نابودی مراکز حماس کرد و از ساکنان غزه خواست شهر را ترک کنند.
نتانیاهو پیشنهاد تشکیل دولت ائتلافی اضطراری داد. با این حال، انتقادها و اعتراضاتی به دلیل شکستهای اطلاعاتی قبل از حمله مطرح شد و نظرسنجیها نشان داد بیش از نیمی از مردم اسرائیل خواستار کنارهگیری او هستند
مسائل حقوقی بنیامین نتانیاهو
در مه ۲۰۲۴، سازمانهای غیردولتی او را به نسلکشی متهم کردند و دادستان دیوان کیفری بینالمللی اعلام کرد قصد دارد درخواست صدور حکم بازداشت وی را بدهد.
در نوامبر ۲۰۲۴، دیوان کیفری بینالمللی حکم بازداشت نتانیاهو، وزیر دفاع سابق و فرمانده حماس را صادر کرد. این حکم از سوی نتانیاهو و حامیانش «ضد یهودی» خوانده شد. او در جولای ۲۰۲۴ در کنگره آمریکا سخنرانی کرد که با اعتراضات همراه بود و به پیروزی کامل در غزه اشاره داشت.
حوادث امنیتی بنیامین نتانیاهو
در اکتبر ۲۰۲۴، اقامتگاه نتانیاهو هدف حمله پهپادی قرار گرفت که حزبالله مسئولیت آن را پذیرفت. در نوامبر ۲۰۲۴، وزیر دفاع یوآو گالانت برکنار شد که اعتراضات وسیعی را به دنبال داشت.
در مارس ۲۰۲۵، حمله ناگهانی اسرائیل به غزه موجب پایان آتشبس و تعویق روند محاکمه نتانیاهو شد. همچنین در همان ماه، رئیس سازمان امنیت داخلی شینبت به دلیل پرونده نفوذ قطر در دفتر نخستوزیر برکنار گردید.
نتانیاهو جنگ ایران و اسرائیل
- ماندن در قدرت با جلوگیری از انحلال پارلمان در ژوئن ۲۰۲۵.
- صدور دستور حملات هوایی علیه ایران و آغاز رسمی درگیریها.
- نتانیاهو به هزینههای شخصی و خانوادگی جنگ اشاره کرد، از جمله لغو مراسم عروسی پسرش به دلیل تهدید موشکی.
گرایشهای سیاسی بنیامین نتانیاهو
افزایش گرایشهای اقتدارگرایانه:
در سالهای زمامداری نتانیاهو، اسرائیل شاهد رشد گرایشهای اقتدارگرایانه، تضعیف روندهای دموکراتیک و افزایش فساد بوده است. همچنین سیاستهای توسعهطلبانه در این دوره شدت بیشتری یافتهاند.
محدودیتها و سانسور:
در جریان درگیریهای غزه، دولت تحت رهبری نتانیاهو محدودیتهایی بر اعتراضات مردمی و رسانهها اعمال کرد و برخی اخبار و تظاهرات به صورت گسترده سانسور شدند.
اصلاحات قضایی:
تلاشهای مکرر نتانیاهو برای اصلاح سیستم قضایی به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است، بهگونهای که منتقدان آن را وسیلهای برای تقویت قدرت دولت و محافظت از خود در برابر اتهامات فساد میدانند. نتانیاهو در پاسخ، قوه قضائیه را «دولت عمیق چپگرا» خوانده که قصد دارد عدالت را علیه خودش و مردم اسرائیل سیاسی کند.
اظهارات پوپولیستی و نژادپرستانه:
نتانیاهو گاهی اوقات اظهاراتی بیان کرده که میتواند به تشدید نژادپرستی علیه عربها و به ویژه فلسطینیها دامن بزند و این سخنان بر پایه روایتهای مناقشه تاریخی با یهودیان استوار است.
تمایل به جناح راست افراطی:
دولت کنونی نتانیاهو به عنوان محافظهکارترین و راستگراترین دولت تاریخ اسرائیل شناخته میشود. او همچنین روابط نزدیکی با رهبران غیرلیبرال و اقتدارگرا در کشورهای مانند مجارستان، روسیه و آمریکا برقرار کرده است.
نتانیاهو مخالفت با توافقنامههای اسلو
نتانیاهو از همان ابتدا مخالف توافقنامههای اسلو بود. در سال ۱۹۹۳ در کتاب خود با عنوان «جایی در میان ملتها»، بخشی تحت عنوان «اسب تروا» داشت که در آن به شدت روند صلح اسلو را رد کرد. او مدعی شد که امین الحسینی یکی از طراحان هولوکاست بوده و یاسر عرفات وارث نازیسم «نابودگر» اوست.
نتانیاهو نقض تعهدات
دوره نخستوزیری نتانیاهو در اواخر دهه ۹۰ میلادی با مخالفتهای مکرر او نسبت به تعهدات دولتهای پیشین در قبال توافقنامه اسلو همراه بود. دنیس راس، دیپلمات آمریکایی، بیان کرده است که کلینتون و آلبرایت معتقد بودند نتانیاهو تمایل واقعی به صلح ندارد.
اظهارات ویدئویی نتانیاهو ۲۰۰۱
در ویدئویی که به گفته منابع، نتانیاهو از ضبط شدن آن بیخبر بود، گفته شد:
«قبل از انتخابات از من پرسیدند آیا به توافقنامه اسلو احترام میگذارم؟ پاسخ من مثبت بود، اما قصد دارم این توافق را به گونهای تفسیر کنم که از پیشروی به مرزهای ۱۹۶۷ جلوگیری شود. چگونه؟ هیچ کس نگفته مناطق نظامی دقیقاً کجاست. به نظر من، کل دره اردن یک منطقه نظامی تعریف شده است.»
نتانیاهو مخالفت با تخلیه یکجانبه غزه
در اوت ۲۰۰۹، نتانیاهو اعلام کرد که اشتباه عقبنشینی یکجانبه از غزه تکرار نخواهد شد، زیرا این اقدام نه تنها صلح نیاورد بلکه امنیت را هم تضعیف کرد. او تأکید کرد که برای رسیدن به توافق دو شرط اساسی باید رعایت شود:
۱. به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان دولت ملی یهودیان
۲. توافق امنیتی که منجر به غیرنظامی شدن فلسطین شود.
در اکتبر ۲۰۱۴، نتانیاهو اظهار داشت که اسرائیل دیگر مانند لبنان یا غزه صرفاً زمین نخواهد داد، زیرا پس از آن هزاران راکت به سمت اسرائیل شلیک شده است. او تأکید کرد که به رسمیت شناختن واقعی دولت یهودی و توافقات امنیتی محکم ضروری است.
رویکرد جدید نتانیاهو درباره صلح اقتصادی نتانیاهو پیش از این مذاکرات صلح تحت حمایت آمریکا را بیثمر خوانده و حاضر به پذیرش راهحل دو دولت نبود، اما در سخنرانی ژوئن ۲۰۰۹، طرحی جدید با عنوان «صلح اقتصادی» ارائه داد.
او بیان کرد که به جای تمرکز صرف بر مسائل سیاسی و حساس مانند قدس یا حق بازگشت فلسطینیها، باید همکاری اقتصادی و رشد سریع اقتصاد فلسطینیها در اولویت باشد تا آنها نیز از صلح بهرهمند شوند.
سیاست نتانیاهو درباره شهرکسازی
در ژانویه ۲۰۰۹، پیش از انتخابات فوریه همان سال، نتانیاهو به فرستاده خاورمیانه، تونی بلر، اطلاع داد که سیاست دولتهای آریل شارون و اهود اولمرت را ادامه خواهد داد؛ یعنی توسعه شهرکها در کرانه باختری که برخلاف طرح «نقشه راه» است، ولی ساخت شهرکهای جدید را متوقف خواهد کرد.
نتانیاهو و تقسیم فلسطینیها
در سال ۲۰۱۹، نتانیاهو اظهار داشت:
«هر کسی که بخواهد تشکیل دولت فلسطینی را ناکام بگذارد، باید از تقویت حماس و انتقال کمک مالی به این گروه حمایت کند. این بخشی از استراتژی ما است؛ جدا کردن فلسطینیهای غزه از فلسطینیهای کرانه باختری.»
او سالها از انتقال صدها میلیون دلار کمک مالی قطر به نوار غزه حمایت کرده بود، با این هدف که حماس را آرام کند، به رقیبی برای دولت فلسطین تبدیل کند و مانع از تشکیل دولت فلسطینی شود. این کمکها گاهی با کیفهای پول و توسط مقامات قطری و با هماهنگی مأموران اطلاعاتی اسرائیل منتقل میشد.
نتانیاهو و خطوط سبز
در سال ۲۰۱۳، نتانیاهو پیشنهادهای مربوط به مذاکرات صلح مبتنی بر خطوط سبز (مرزهای پیش از ۱۹۶۷) را رد کرد. اما در سال ۲۰۱۴، وی حمایت خود را از چارچوب آمریکایی که بر اساس خطوط سبز بود اعلام کرد و افزود که شهرکنشینان یهودی باید حق داشته باشند تحت حاکمیت فلسطینی در شهرکهایشان باقی بمانند.
حمایت نتانیاهو از طرح صلح ترامپ
در ژانویه ۲۰۲۰، نتانیاهو به طور رسمی از طرح صلح ارائه شده توسط دونالد ترامپ حمایت کرد که شامل ایجاد دولت فلسطینی بود. اما پس از شکست این طرح، ترامپ اظهار داشت که «نتانیاهو هرگز به دنبال صلح واقعی نبود.»
ویدئوی جعلی نتانیاهو به ترامپ
رکس تیلرسون، وزیر خارجه پیشین آمریکا، فاش کرد که در سال ۲۰۱۷ نتانیاهو به دونالد ترامپ ویدیویی جعلی نشان داد که محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، را به درخواست کشتن کودکان متهم میکرد تا نظر ترامپ را علیه فلسطینیها تغییر دهد.
نتانیاهو توافقهای ابراهیم
در سپتامبر ۲۰۲۰، نتانیاهو در مراسم امضای توافقهای ابراهیم حضور یافت؛ توافقی که روابط رسمی کامل بین اسرائیل و کشورهای امارات متحده عربی و بحرین را برقرار کرد.
این رویداد نخستین بار پس از سال ۱۹۹۴ بود که کشورهای عربی، پس از اردن، با اسرائیل روابط رسمی برقرار میکردند. پس از آن، سودان و مراکش نیز روابط دیپلماتیک خود را با اسرائیل آغاز کردند.
سخنرانی نتانیاهو در بار ایلان
در دانشگاه بار-ایلان، نتانیاهو برای نخستین بار به طور رسمی از تشکیل دولت فلسطینی در کنار اسرائیل حمایت کرد، اما با شرایط سختگیرانهای به شرح زیر:
- دولت فلسطینی باید کاملاً غیرنظامی باشد (بدون ارتش، موشک و کنترل بر فضای هوایی)
- اورشلیم باید کاملاً تحت حاکمیت اسرائیل باقی بماند
- فلسطینیها باید اسرائیل را به عنوان «دولت ملی یهودیان» به رسمیت بشناسند
- حق بازگشت آوارگان فلسطینی باید رد شود
- ساخت شهرکها در کرانه باختری نباید متوقف شود، ولی توسعه آنها باید محدود به رشد طبیعی جمعیت باشد
این سخنرانی واکنشهای متفاوتی در داخل و خارج اسرائیل به همراه داشت:
- جناح راست دولت نتانیاهو از حمایت او از تشکیل دولت فلسطینی انتقاد کردند
- حزب کادیما و گروههای مدافع صلح اعلام کردند که او واقعاً به راهحل دو دولت اعتقادی ندارد
- حماس، جهاد اسلامی و اتحادیه عرب این سخنرانی را رد کرده و آن را «نژادپرستانه» و «رد صلح واقعی» توصیف کردند
- برخی کشورهای غربی مانند آمریکا، فرانسه و سوئد این سخنرانی را به عنوان گامی کوچک به جلو تحسین کردند
عملکرد اقتصادی نتانیاهو
تا سال ۱۹۹۸، نتانیاهو به عنوان «مدافع بازار آزاد» شناخته میشد.
در سال ۱۹۹۹، در گفتوگو با روزنامه Jerusalem Post بیان کرد: «صلح هدف نهایی است… اما صلح بدون بازارهای آزاد رشد ایجاد نمیکند. اما بازارهای آزاد بدون صلح هم میتوانند رشد تولید داشته باشند.»
در نخستین دوره نخستوزیری خود، اصلاحات گستردهای در بخش بانکی انجام داد، از جمله حذف محدودیتهای سرمایهگذاری خارجی و برداشتن موانع اجباری خرید اوراق دولتی. به عنوان وزیر دارایی (۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵)، تغییرات چشمگیری در اقتصاد اسرائیل ایجاد کرد:
- اجرای برنامهای برای انتقال افراد از دریافت کمکهای اجتماعی به بازار کار
- پیشبرد خصوصیسازیهای گسترده
- کاهش اندازه بخش دولتی
- اصلاح و سادهسازی نظام مالیاتی
- تصویب قوانین مقابله با انحصار و کارتلها برای افزایش رقابت
- تعمیم مالیات بر سود سرمایه از شرکتها به افراد برای گسترش پایه مالیاتی و در عین حال کاهش مالیات بر درآمد
دیدگاه نتانیاهو درباره ایران و تهدید هستهای
نتانیاهو ایران را بزرگترین تهدید برای امنیت اسرائیل میداند و بارها آن را با آلمان نازی مقایسه کرده است. او معتقد است ایران در پی دستیابی به سلاح هستهای است و پس از رسیدن به آن، جنگ جهانی به راه خواهد انداخت.
در سخنرانیهای متعدد از جمله در مجمع عمومی سازمان ملل، ایران را رژیمی بنیادگرا و افراطی معرفی کرده که میخواهد منطقه را به دوران قرون وسطی بازگرداند و مبارزه با آن را نبردی میان تمدن و بربریت توصیف کرده است.
مواضع سیاسی و نظامی نتانیاهو
نتانیاهو رابطه نزدیکی با اهود باراک، وزیر دفاع وقت اسرائیل، داشت و درباره احتمال انجام حمله نظامی به تأسیسات هستهای ایران با او مشورت میکرد.
این رویکرد جنگطلبانه از سوی برخی مقامات امنیتی اسرائیل، از جمله رؤسای پیشین موساد و شینبت، به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و آن را «دیوانگی» یا «احمقانهترین تصمیم» خواندند.
همچنین، نهادهای تحلیلی آمریکایی مانند مؤسسه رند با این دیدگاه مخالفت کرده و هشدار دادند که حمله نظامی به ایران میتواند پیامدهای خطرناکی به دنبال داشته باشد.
هشدارهای نتانیاهو
در مراسم روز یادبود هولوکاست در سال ۲۰۱۲، نتانیاهو ایران را با آلمان نازی مقایسه کرد و هشدار داد که برنامه هستهای ایران ممکن است به فاجعهای مشابه منجر شود، هرچند برخی این مقایسه را سیاسی و سوءاستفاده از هولوکاست دانستند.
او در سخنرانی سال ۲۰۱۲ خود در سازمان ملل، خط قرمزی برای غنیسازی ۹۰ درصد اورانیوم توسط ایران تعیین کرد و اعلام نمود که اگر ایران به این سطح برسد، تهدیدی غیرقابل تحمل برای اسرائیل خواهد بود.
اقدامات و واکنشهای نتانیاهو
پس از حملات تروریستی مرتبط با ایران، از جمله بمبگذاری در بورگاس در سال ۲۰۱۲، نتانیاهو مسئولیت این اقدامات را متوجه ایران دانست.
او از تحریمها و راهکارهای دیپلماتیک علیه ایران انتقاد کرده و تأکید کرد که این روشها تاکنون مانع پیشرفت برنامه هستهای ایران نشدهاند. در سال ۲۰۲۰، پس از ترور قاسم سلیمانی توسط آمریکا، نتانیاهو این عملیات را تحسین کرده و حمایت خود را از تصمیم دولت ترامپ اعلام نمود.
عملیات نظامی نتانیاهو و جنگ ایران و اسرائیل
در ژوئن ۲۰۲۵، نتانیاهو دستور اجرای حملات هوایی به اهدافی در ایران را صادر کرد و اعلام داشت هدف این عملیات، خلع سلاح هستهای ایران و مقابله با تهدیدی است که این کشور برای امنیت اسرائیل ایجاد میکند.
او این عملیات را فرصتی برای تغییر رژیم ایران توصیف کرد و با ولیعهد تبعیدی رضا پهلوی همصدا شد که خواستار قیامی ملی علیه حکومت ایران است.
تبادل زندانی حماس و نتانیاهو
در سال ۲۰۱۱، نتانیاهو مسئول هماهنگی تبادل هزار زندانی از گروههای حماس و فتح برای آزادی گلعاد شالیت شد. در میان این آزادشدگان، افرادی با سابقه تروریستی و «خونریز» حضور داشتند. مقامات اسرائیلی برآورد کردند که نزدیک به ۶۰ درصد این افراد پس از آزادی مجدداً در حملات تروریستی شرکت کردهاند.
همان سال، ستاد کل ارتش اسرائیل اعلام کرد که کاهش بودجه دفاعی پیشنهادی نتانیاهو، توان رزمی نیروهای مسلح را به شدت کاهش میدهد. اما به جای کم کردن بودجه نظامی، نتانیاهو تصمیم گرفت برنامههای اجتماعی را کاهش دهد و وعده افزایش حدود ۶ درصدی بودجه دفاعی را داد.
با این وجود، بودجه نظامی در نهایت نزدیک به ۳.۷ میلیون شِکِل کمتر از مقدار پیشبینی شده باقی ماند که میتوانست بر آمادگی رزمی ارتش تأثیر منفی داشته باشد.
نماینده وزارت خارجه آمریکا در نوامبر ۲۰۱۱ اعلام کرد که تحت رهبری نتانیاهو و باراک اوباما، همکاری امنیتی میان اسرائیل و آمریکا به بالاترین سطح خود رسیده است.
همچنین در دوران نخستوزیری نتانیاهو، شورای امنیت ملی اسرائیل نقش پررنگتری در طراحی سیاست خارجی و اتخاذ تصمیمات کلان ایفا کرد.
مهاجرت غیرقانونی و سیاستهای نتانیاهو
در کتاب سال ۱۹۹۵ خود با عنوان «مبارزه با تروریسم: چگونه دموکراسیها میتوانند تروریسم داخلی و بینالمللی را شکست دهند»، نتانیاهو تأکید کرد که سختگیری در قوانین مهاجرتی کشورهای غربی بهترین راه مقابله با تروریسم است و اعلام کرد: «عصر مهاجرت آزاد باید پایان یابد».
در سال ۲۰۱۲، دولت تحت رهبری او قانون «جلوگیری از نفوذ» را تصویب کرد که بر اساس آن تمامی افرادی که بدون مجوز وارد اسرائیل میشوند، از جمله پناهجویان، به صورت خودکار بازداشت میگردند. این قانون از سوی سازمان عفو بینالملل محکوم شده و «نقض قوانین بینالمللی» توصیف شد.
بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳، حدود ۶۰ هزار مهاجر غیرقانونی از کشورهای آفریقایی وارد اسرائیل شدند. نتانیاهو این موضوع را بسیار جدی دانسته و آن را تهدیدی برای ساختار اجتماعی، امنیت ملی و هویت اسرائیل توصیف کرد.
بیشتر این مهاجران در اردوگاههای بازداشت واقع در صحرای نگب نگهداری میشوند.
زمانی که دادگاه عالی اسرائیل قانون «جلوگیری از نفوذ» را به دلیل بازداشتهای فوری و بدون محدودیت پناهجویان آفریقایی غیرقانونی اعلام کرد، نتانیاهو خواستار تصویب قوانین جایگزین برای دور زدن این حکم شد.
او همچنین سیاست مهاجرتی باز اتحادیه اروپا را بیش از حد دانسته و رهبران مجارستان، اسلواکی، جمهوری چک و لهستان را به بستن مرزهای خود در برابر ورود مهاجران غیرقانونی تشویق کرده است.
رابطه نتانیاهو با رهبران خارجی
بنیامین نتانیاهو در دورههای مختلف نخستوزیری خود (در سه بازه غیرمتوالی از دهه ۱۹۹۰ تاکنون)، روابط دیپلماتیک و شخصی نزدیکی با رهبران متعدد جهان برقرار کرده است:
روابط نتانیاهو با ولادیمیر پوتین
نتانیاهو با رئیسجمهور روسیه ارتباطی گرم و دوستانه دارد و در کتاب خود، او را فردی «باهوش، پیچیده و مصمم به بازگرداندن شکوه تاریخی روسیه» توصیف کرده است. با این حال، روابط میان آنها از زمان آغاز جنگ غزه به دلیل اختلافات، دچار تنش شده است.
روابط نتانیاهو با ویکتور اوربان
نتانیاهو و نخستوزیر مجارستان رابطهای قدیمی و نزدیک دارند. اوربان در دوران تصدی وزارت دارایی نتانیاهو تحت تأثیر او قرار گرفت و از نظرات وی بهره میگرفت.
روابط نتانیاهو با سیلویو برلوسکونی
نتانیاهو برلوسکونی، نخستوزیر پیشین ایتالیا، را «یکی از بهترین دوستان اسرائیل» میداند.
روابط نتانیاهو با نارندرا مودی
روابط بسیار نزدیک و گرم بین نتانیاهو و نخستوزیر هند وجود دارد و همکاریهای دو کشور در دوره رهبری آنها به طور چشمگیری گسترش یافته است.
روابط نتانیاهو با ژائیر بولسونارو
نتانیاهو رابطه دوستانه و گرم با رئیسجمهور پیشین برزیل برقرار کرده است.
روابط نتانیاهو با خاویر میلی
او خاویر میلی، وزیر دفاع پیشین آرژانتین، را «دوستی بزرگ برای ملت یهود» توصیف کرده است.
روابط نتانیاهو با رهبران چین
از سال ۲۰۲۳ و به دلیل تیره شدن روابط اسرائیل با آمریکا، نتانیاهو بیشتر بر توسعه دیپلماسی با چین تمرکز کرده است، اما موضع بیطرفانه چین در جنگ غزه باعث پیچیدگی این روابط شده است.
روابط نتانیاهو با لهستان
در سال ۲۰۱۸، پس از اظهارات جنجالی نخستوزیر لهستان درباره نقش یهودیان در هولوکاست که با واکنش شدید نتانیاهو مواجه شد، دو کشور در ژوئن همان سال بیانیهای مشترک برای کاهش تنشها منتشر کردند.
روابط نتانیاهو با اوکراین
در دیدار رئیسجمهور اوکراین با نتانیاهو، وی درباره سیاستهای رسمی اوکراین در تجلیل از برخی همدستان نازیها مانند رومن شوخویچ سکوت اختیار کرد که باعث انتقادات شد.
روابط نتانیاهو با رجب طیب اردوغان
روابط بین نتانیاهو و رئیسجمهور ترکیه بسیار پرتنش است. اردوغان نتانیاهو را «قصاب کودکان فلسطینی» و «تروریست» خوانده، و نتانیاهو نیز اردوغان را «دیکتاتور» و «حامی اصلی حماس» معرفی کرده است. همچنین، در سال ۲۰۱۹ نتانیاهو عملیات نظامی ترکیه در سوریه را محکوم و نسبت به پاکسازی قومی کردها هشدار داد.
روابط نتانیاهو با رهبران آمریکا
روابط بنیامین نتانیاهو با رؤسای جمهور آمریکا در دورههای مختلف، پیچیدگیها و تحولات متعددی داشته است:
رابطه نتانیاهو با دونالد ترامپ
نتانیاهو با رهبران حزب جمهوریخواه آمریکا، از جمله میت رامنی، که از دهه ۱۹۷۰ و زمان همکاری مشترک در شرکت مشاوره «Boston Consulting Group» با او آشنا شده بود، روابط نزدیکی دارد.
دوستی نتانیاهو با خانواده ترامپ به دهه ۱۹۸۰ بازمیگردد و ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۳ اسرائیل با انتشار ویدئویی از نتانیاهو حمایت کرد. همچنین در سال ۲۰۱۹، نتانیاهو یکی از شهرکهای واقع در بلندیهای جولان را به افتخار ترامپ «رمات ترامپ» نامگذاری کرد.
اما در پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ، پس از اینکه نتانیاهو به جو بایدن بابت پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ تبریک گفت، ترامپ از این رفتار ابراز نارضایتی کرد و اعلام کرد که نتانیاهو «اشتباه بزرگی مرتکب شده است.»
رابطه نتانیاهو با باراک اوباما
روابط میان نتانیاهو و دولت اوباما سرشار از تنش بود. در نشست گروه ۲۰ در سال ۲۰۱۱، رئیسجمهور فرانسه نیکولا سارکوزی خطاب به اوباما گفته بود: «نمیتوانم نتانیاهو را تحمل کنم، او دروغگو است.»
و اوباما در پاسخ گفته بود: «تو از او خستهای، اما من هر روز باید با او روبرو شوم.» در سال ۲۰۱۴، یک مقام ارشد دولت اوباما نتانیاهو را «ترسو» خطاب کرد و اوباما از سیاستهای او در قبال آمریکا انتقاد نمود. نتانیاهو در پاسخ اظهار داشت که «امنیت اسرائیل برای کسانی که به من حمله میکنند، اهمیت ندارد.»
همچنین در دسامبر ۲۰۱۶، آمریکا با عدم استفاده از حق وتو، اجازه تصویب قطعنامهای علیه شهرکسازی اسرائیل در شورای امنیت را داد که دفتر نخستوزیر اسرائیل، دولت اوباما را به «همدستی پنهانی» در طراحی این قطعنامه متهم کرد.
رابطه نتانیاهو با جو بایدن
نتانیاهو و جو بایدن بیش از چهار دهه رابطهای دیرینه و دوستانه داشتند، اما در بهار سال ۲۰۲۴، به دلیل عملیات نظامی اسرائیل در رفح، روابط دو طرف به شدت تیره و پرتنش شد. بایدن در برخی مواقع از سیاستهای نتانیاهو، به ویژه نحوه مدیریت جنگ غزه و برخورد با فلسطینیها، انتقاد کرده است.
کتابهای بنیامین نتانیاهو
International Terrorism: Challenge and Response (۱۹۸۱)
ناشر: Transaction Publishers
نقش: ویراستار
موضوع: مجموعهای از مقالات درباره تروریسم بینالمللی
شابک: 978-۰-۸۷۸۵۵-۸۹۴-۰
Terrorism: How the West Can Win (۱۹۸۷)
ناشر: Avon
موضوع: راهکارهای مقابله با تروریسم از سوی کشورهای غربی
شابک: 978-۰-۳۸۰-۷۰۳۲۱-۰
Fighting Terrorism: How Democracies Can Defeat Domestic and International Terrorism (۱۹۹۵)
ناشر: Farrar, Straus and Giroux
موضوع: تروریسم و نحوه مقابله دموکراسیها با آن
شابک: 978-۰-۳۷۴-۱۵۴۹۲-۹
A Durable Peace: Israel and Its Place Among the Nations (۱۹۹۹, نسخه بازنویسیشده از چاپ 1993)
ناشر: Grand Central Publishing
موضوع: جایگاه اسرائیل در منطقه و راهکارهای صلح پایدار
شابک: 978-۰-۴۴۶-۵۲۳۰۶-۶
Bibi: My Story (۲۰۲۲)
ناشر: Simon & Schuster
موضوع: خودزندگینامه (اتوبیوگرافی) نتانیاهو؛ شامل خاطرات شخصی، سیاسی و بینالمللی
شابک: 978-۱-۶۶۸۰-۰۸۴۴-۷
تظاهرات ضد نتانیاهو
تظاهرات علیه بنیامین نتانیاهو، بهویژه در دوران نخستوزیری او و بهویژه در دهه اخیر، یکی از مهمترین رویدادهای سیاست داخلی اسرائیل بوده است. این اعتراضات به دلایل مختلف و با حضور گسترده اقشار مختلف جامعه برگزار شدهاند. در ادامه مهمترین دورههای اعتراضات ضد نتانیاهو آمده است:
تظاهرات علیه فساد و پروندههای قضایی نتانیاهو (۲۰۱۹–۲۰۲۱)
پس از اعلام رسمی کیفرخواست علیه نتانیاهو در پروندههای فساد، رشوهخواری و سوءاستفاده از قدرت (پروندههای ۱۰۰۰، ۲۰۰۰ و ۴۰۰۰)، موج گستردهای از اعتراضات مردمی در سراسر اسرائیل آغاز شد.
- محل اصلی تجمعات، مقابل اقامتگاه رسمی نخستوزیر در خیابان بالفور اورشلیم بود.
- مطالبات اصلی شامل استعفای نتانیاهو، برگزاری انتخابات زودهنگام و حفظ اصول دموکراسی بود.
- این اعتراضات با حضور فعال جوانان، اعضای جامعه مدنی، نظامیان بازنشسته و خانوادههای قربانیان کرونا همراه بود.
تظاهرات علیه اصلاحات قضایی (۲۰۲۳)
دولت راستگرای نتانیاهو، همراه با احزاب مذهبی و افراطی، طرحهایی برای کاهش اختیارات دیوان عالی کشور ارائه داد که موجب بزرگترین موج اعتراضات عمومی در تاریخ اسرائیل شد.
- مخالفان شامل وکلا، قضات سابق، فعالان حقوق بشر، پزشکان، افسران ذخیره ارتش و صاحبان کسبوکار بودند.
- ابزارهای اعتراض شامل اعتصابات گسترده، راهپیماییهای میلیونی، مسدود کردن جادهها و تعطیلیهای سراسری شرکتها بود.
- نتیجه موقت این اعتراضات، توقف یا به تعویق افتادن بخشی از اصلاحات بود، اما اختلافات سیاسی همچنان پابرجا مانده است.
تظاهرات پس از جنگ غزه (۲۰۲۳–۲۰۲۵)
با شروع جنگ گسترده در غزه و کشته شدن هزاران فلسطینی و دهها اسرائیلی، برخی از خانوادههای گروگانها و فعالان صلح نیز به اعتراضات پیوستند.
- مطالبات جدید شامل درخواست آتشبس، بازگرداندن گروگانها از غزه و تغییر راهبرد نظامی دولت بود.
- شعارهای معترضان از جمله «بیبی، برو خونه»، «دموکراسی نه دیکتاتوری» و «به گروگانها اهمیت بده، نه سیاست» بود.
واکنش نتانیاهو و دولت
- نتانیاهو اغلب معترضان را به «نخبهگرایی» و «چپگرایی افراطی» متهم کرده است.
- اعضای کابینه برخی از معترضان را متهم به تلاش برای «کودتای غیرانتخابی» کردهاند.
- با وجود این، فشار اعتراضات باعث به تأخیر افتادن برخی تصمیمات دولت شده است.
صحبت نتانیاهو در مورد ایران
او بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در طول سالها همواره یکی از منتقدان سرسخت جمهوری اسلامی ایران بوده است. او در سخنرانیهای داخلی و بینالمللی، بهویژه در مجامع جهانی مانند سازمان ملل، بارها نسبت به سیاستها و برنامههای ایران هشدار داده است. در ادامه، مهمترین نکات و مواضع نتانیاهو درباره ایران به تفکیک موضوع آورده شده است:
۱. برنامه هستهای ایران
نتانیاهو بارها تأکید کرده که ایران در پی دستیابی به سلاح هستهای است و برنامه هستهای این کشور ماهیت صلحآمیز ندارد. توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (برجام) را توافقی «ضعیف و خطرناک» خوانده که به ایران امکان میدهد در آینده نزدیک به بمب هستهای دست یابد.
در سخنرانی برجستهاش در سازمان ملل در سال ۲۰۱۲، تصویری از یک بمب را نشان داد و گفت که ایران ظرف کمتر از یک سال به آستانه ساخت سلاح هستهای میرسد.
۲. تهدیدات منطقهای ایران
نتانیاهو ایران را به حمایت گسترده از گروههای تروریستی منطقهای مانند حزبالله لبنان، حماس و جهاد اسلامی متهم میکند و این اقدامات را عامل اصلی بیثباتی در خاورمیانه میداند.
او معتقد است که ایران قصد دارد از خاک سوریه و لبنان به عنوان پایگاههایی برای حمله به اسرائیل استفاده کند. تأکید کرده است: «اسرائیل هرگز اجازه نخواهد داد که ایران در مرزهای شمالی کشور پایگاه نظامی تأسیس کند.»
۳. عملیاتهای اطلاعاتی و افشای برنامههای مخفی ایران
در سال ۲۰۱۸، نتانیاهو اعلام کرد که سازمان جاسوسی موساد موفق شده آرشیو مخفی برنامه هستهای ایران را از تهران خارج کند. او در یک کنفرانس خبری در تلآویو اسناد و دیسکهایی را به نمایش گذاشت و گفت: «ایران همیشه ادعا میکرد برنامه ساخت سلاح هستهای نداشته، اما اکنون اسناد این ادعا را رد میکند.»
۴. رابطه با آمریکا و مقابله با برجام
نتانیاهو نقش مهمی در فشار بر دولت دونالد ترامپ برای خروج آمریکا از توافق هستهای (۲۰۱۸) داشت. همچنین با کنگره آمریکا همکاری نزدیکی داشت تا فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک بر ایران افزایش یابد.
در سال ۲۰۱۵، بدون دعوت قبلی در جلسه کنگره آمریکا حاضر شد و اعلام کرد: «برجام مسیر ایران به سمت ساخت بمب اتم را هموار میکند، نه اینکه آن را متوقف سازد.»
۵. مواضع نتانیاهو در جنگ غزه ۲۰۲۳ و پس از آن
پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که توسط حماس انجام شد، نتانیاهو مجدداً جمهوری اسلامی ایران را متهم به حمایت و تحریک این حملات کرد: او ایران را «دشمن اصلی پشت صحنه» خواند و گفت که این رژیم «مغز متفکر، تأمینکننده مالی و پشتیبان این حملات» است.
نتانیاهو و رضا پهلوی
هرچند نتانیاهو و رضا پهلوی از منظر سیاسی و هویتی متفاوت هستند، اما در چند نکته اشتراک نظر دارند: هر دو از منتقدان سرسخت جمهوری اسلامی ایران به شمار میروند.
- خواستار تضعیف یا تغییر ساختار حکومت فعلی ایران هستند.
- بر اهمیت حمایت بینالمللی از مردم ایران برای دستیابی به آزادی تأکید دارند.
- رضا پهلوی بارها اعلام کرده است که با هرگونه جنگ یا حمله نظامی مخالف است، اما از تحریمهای هدفمند و فشار سیاسی بر رژیم ایران دفاع میکند؛ موضعی که در برخی مقاطع با دیدگاههای نتانیاهو همراستا بوده است.
حمله نتانیاهو به ایران
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، از جمله سختگیرترین منتقدان جمهوری اسلامی ایران و برنامه هستهای این کشور به شمار میرود و بارها مواضعی قاطع و صریح علیه ایران اتخاذ کرده است. او ایران را بزرگترین تهدید برای امنیت اسرائیل و حتی امنیت جهانی معرفی کرده و نسبت به خطر پیشرفت برنامه هستهای ایران هشدارهای مکرری داده است. نکات مهم درباره مواضع نتانیاهو نسبت به ایران:
۱. هشدارها و تهدیدات نظامی
نتانیاهو بارها تأکید کرده که اسرائیل حق دارد در برابر تهدیدات ایران از خود دفاع کند و در مواردی به طور ضمنی یا صریح از امکان اقدام نظامی علیه برنامه هستهای ایران سخن گفته است. او در سخنرانیهای عمومی اعلام کرده که در صورت لزوم، اسرائیل قادر است تأسیسات هستهای ایران را هدف قرار دهد و نابود کند.
۲. مبارزه دیپلماتیک و فشارهای بینالمللی
نتانیاهو نقش مهمی در جلب حمایت آمریکا و کشورهای غربی برای اعمال تحریمها و فشارهای سیاسی علیه ایران ایفا کرده است. به ویژه در دوره مذاکرات هستهای میان ایران و قدرتهای جهانی، او بارها توافق برجام (۲۰۱۵) را خطری جدی برای امنیت جهانی خوانده و به شدت با آن مخالفت کرده است.
۳. اقدامات سری و عملیات اطلاعاتی
در دورههای مختلف، گزارشهایی درباره حملات سایبری، خرابکاری در تأسیسات هستهای ایران و ترور دانشمندان هستهای ایرانی منتشر شده که اسرائیل، به ویژه سازمان اطلاعات موساد، مسئولیت آنها را پذیرفته یا به آن متهم شده است. این اقدامات بخشی از تلاشهای اسرائیل برای مقابله با برنامه هستهای ایران محسوب میشود.
۴. سخنرانیهای جنجالی در مجامع بینالمللی
نتانیاهو در سخنرانیهای مهم خود، از جمله در مجمع عمومی سازمان ملل، برنامه هستهای ایران را تهدیدی وجودی برای اسرائیل و جهان توصیف کرده و خواستار واکنش جدی جامعه جهانی شده است.
۵. وضعیت کنونی با افزایش تنشها
در منطقه، احتمال برخورد نظامی مستقیم میان اسرائیل و ایران همچنان یکی از گزینههای مطرح است، اگرچه اسرائیل معمولاً از تأیید رسمی این نوع عملیات خودداری میکند تا فضای دیپلماتیک را حفظ کند.
نتانیاهو ایران
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، ایران را یکی از بزرگترین تهدیدهای امنیتی برای کشورش و منطقه خاورمیانه معرفی کرده است. مواضع او نسبت به ایران، بهویژه در زمینه برنامه هستهای، بسیار سختگیرانه و تأثیرگذار بوده و نقش مهمی در سیاست خارجی او داشته است.
نتانیاهو بارها ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای متهم کرده و برنامه هستهای این کشور را خطری جدی برای امنیت اسرائیل دانسته است.
در سخنرانیهای متعدد از جمله در سازمان ملل، وی تأکید کرده است که اسرائیل اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند و در صورت لزوم، اقدام نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران را در دستور کار دارد.
یکی از برجستهترین لحظات این مواضع، نمایش تصاویر سهبعدی از تأسیسات هستهای ایران در سال ۲۰۱۸ بود که توجه جهانیان را به برنامه هستهای تهران جلب کرد. علاوه بر برنامه هستهای، نتانیاهو نسبت به نفوذ ایران در کشورهای منطقه مانند سوریه و لبنان نیز نگرانی جدی دارد و آن را تهدیدی برای ثبات منطقه و امنیت اسرائیل میداند.
او بارها هشدار داده که اسرائیل در برابر گسترش توان نظامی ایران و گروههای مرتبط مانند حزبالله، واکنشهای قاطع و پیشگیرانه خواهد داشت. این رویکردهای نتانیاهو باعث افزایش تنشها در منطقه و پیچیدگیهای دیپلماتیک گستردهای شده است.
برخی تحلیلگران معتقدند سیاستهای سختگیرانه وی نسبت به ایران، فضای گفتوگوهای دیپلماتیک را محدود کرده و احتمال بروز درگیری نظامی را افزایش داده است.
در مجموع، ایران یکی از محورهای اصلی سیاست امنیتی و خارجی بنیامین نتانیاهو بوده و پس از پایان دوره نخستوزیریاش نیز همچنان جزو اولویتهای مهم امنیتی اسرائیل باقی مانده است.
نتانیاهو پزشکیان
پزشکیان، همچون بسیاری از سیاستمداران ایرانی، برنامه هستهای کشورش را حق قانونی ایران میداند و در برابر تهدیدات اسرائیل و اظهارات نتانیاهو مواضع محکمی اتخاذ کرده است. وی در سخنرانیهای خود تأکید میکند که فشارها و تهدیدات خارجی، بهویژه از جانب اسرائیل، باعث افزایش وحدت و مقاومت مردم و مسئولان ایران خواهد شد.
همچنین، پزشکیان و دیگر نمایندگان مجلس ایران بارها سیاستهای اسرائیل در موضوع فلسطین، شهرکسازی و تحریمهای علیه ایران را محکوم کردهاند که این مواضع در سخنرانیها و اظهارات رسمی آنها بازتاب یافته است.
نتانیاهو پهپاد
در اوت ۲۰۲۴، یک پهپاد متعلق به حزبالله لبنان به اقامتگاه بنیامین نتانیاهو در شهر قیساریه در اراضی اشغالی حمله کرد. این حادثه بهدلیل نزدیکی محل اصابت به بخش خصوصی و اتاق خواب نتانیاهو، توجه زیادی از سوی رسانهها و تحلیلگران به خود جلب کرد و اهمیت بالایی یافت.
تهدید جدی نتانیاهو علیه برنامه هستهای ایران
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، بارها برنامه هستهای ایران را مهمترین تهدید امنیتی برای اسرائیل و کل منطقه خاورمیانه معرفی کرده است. در طول دوره نخستوزیریاش، او مواضعی بسیار جدی و قاطع در قبال ایران اتخاذ کرد و همواره بر لزوم جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای تأکید داشت.
نتانیاهو حتی بهطور ضمنی یا مستقیم از گزینه اقدام نظامی به عنوان یکی از راهحلهای احتمالی یاد کرده است. او در سخنرانیهای متعددی، به ویژه در مجامع بینالمللی، برنامه هستهای ایران را غیرقانونی و تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی دانسته و خواستار افزایش فشارها و تحریمهای سختگیرانه علیه تهران شده است.
از جمله اقدامات جنجالی او، ارائه یک مدل سهبعدی از تأسیسات هستهای ایران در مجمع عمومی سازمان ملل بود که با هدف نشان دادن ابعاد برنامه هستهای ایران انجام گرفت.
نتانیاهو تهدید ایران
مواضع تند و قاطع نتانیاهو نسبت به ایران علاوه بر تشدید تنشها بین دو کشور، نگرانیهای گستردهای را در سطح جهانی به دنبال داشته است. زیرا احتمال وقوع هرگونه عملیات نظامی علیه ایران میتواند به بروز بحرانهای پیچیده و گسترده در منطقه منجر شود.
از سوی دیگر، ایران با تأکید بر حق قانونی خود برای برنامه صلحآمیز هستهای، تمامی تهدیدات و اظهارات اسرائیل را بخشی از سیاستهای خصمانه این کشور علیه خود میداند.
بنابراین، تهدیدهای مکرر نتانیاهو در قبال برنامه هستهای ایران نه تنها به افزایش تنشهای منطقهای دامن زده، بلکه روند مذاکرات بینالمللی جهت کنترل برنامه هستهای تهران را نیز پیچیدهتر کرده است. این موضوع همچنان یکی از مهمترین مسائل سیاست خارجی اسرائیل و منطقه به شمار میرود.
نتانیاهو اورانیوم
بنیامین نتانیاهو به عنوان یکی از سختگیرترین منتقدان برنامه هستهای ایران، به ویژه روی موضوع غنیسازی اورانیوم تمرکز ویژهای دارد. او بارها اعلام کرده است که ایران در حال پیشرفت برای تولید مواد لازم جهت ساخت سلاح هستهای است و این امر تهدید مستقیمی برای امنیت اسرائیل و منطقه محسوب میشود.
نتانیاهو در سخنرانیهای خود، بهویژه در سازمان ملل و سایر مجامع بینالمللی، با ارائه اسناد و تصاویر، مدعی شده است که ایران به طور مخفیانه اورانیوم با درصد غنیسازی بالا تولید میکند که قابلیت استفاده در ساخت بمب هستهای را دارد.
یکی از شناختهشدهترین لحظات، نمایش تصاویر سهبعدی تأسیسات هستهای ایران در سال ۲۰۱۸ بود که ابعاد فعالیتهای مخفی اورانیومسازی ایران را نشان داد.
او همچنین بر این باور است که توافق برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) به اندازه کافی مانع پیشرفت ایران در زمینه غنیسازی اورانیوم نشده و تهران همچنان در حال گسترش ظرفیتهای هستهای خود است.
نتانیاهو هشدار داده است که در صورت ادامه این روند، اسرائیل ممکن است ناچار به انجام حملات نظامی پیشگیرانه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای شود.
این مواضع باعث تشدید تنشهای سیاسی و امنیتی میان ایران و اسرائیل شده و موضوع غنیسازی اورانیوم را به یکی از اصلیترین محورهای اختلافات دو کشور تبدیل کرده است.
فساد بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر سابق اسرائیل، طی سالهای اخیر با اتهامات متعددی در زمینه فساد مالی مواجه شده است. این اتهامات شامل دریافت رشوه از تجار و شرکتهای رسانهای بزرگ، سوءاستفاده از قدرت برای منافع شخصی و خانوادگی و همچنین بهرهبرداری نادرست از منابع دولتی است.
پروندههای فساد مرتبط با نتانیاهو موجب شدهاند بخش قابل توجهی از جامعه اسرائیل نسبت به عملکرد او بیاعتماد شود و خواستار پاسخگویی و شفافسازی وی باشند. این مسائل همچنین به بروز بحرانهای سیاسی و اعتراضات گسترده در داخل اسرائیل انجامیده و تاثیر عمیقی بر فضای سیاسی کشور گذاشته است.
پروندههای قضایی نتانیاهو
پروندههای حقوقی مربوط به بنیامین نتانیاهو از سال ۲۰۱۷ وارد مرحله جدی و علنی شدهاند و شامل سه پرونده کلیدی به نامهای «پرونده ۱۰۰۰»، «پرونده ۲۰۰۰» و «پرونده ۴۰۰۰» میشوند. در پرونده ۱۰۰۰، نتانیاهو به دریافت هدایای لوکس و گرانقیمت از چند میلیاردر متهم شده است.
پرونده ۲۰۰۰ مربوط به اتهام تلاش وی برای عقد قراردادهای ویژه با برخی رسانههاست و در پرونده ۴۰۰۰ نیز او متهم است که در قبال اعطای امتیازات قانونی به یک شرکت بزرگ مخابراتی، حمایت رسانهای مثبتی دریافت کرده است.
روند رسیدگی به این پروندهها سالها به طول انجامیده و نتانیاهو از ابتدا تمامی اتهامات را رد کرده و آنها را بخشی از توطئههای سیاسی علیه خود توصیف کرده است.
بحران سیاسی اسرائیل و نتانیاهو
دورههای نخستوزیری بنیامین نتانیاهو با بحرانهای سیاسی متعددی همراه بوده است. بهویژه در بازه زمانی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲، اسرائیل شاهد برگزاری چهار انتخابات پارلمانی پیاپی بود که در هیچیک نتانیاهو موفق به تشکیل ائتلاف دولتی پایدار نشد.
اختلافات درون حزبی، تفاوتهای ایدئولوژیک و همچنین پروندههای قضایی او، باعث تضعیف ثبات دولتهای متوالی و شکنندگی فضای سیاسی کشور شده است. این وضعیت، منجر به کاهش اعتماد عمومی نسبت به ساختار حکومتی و افزایش ناپایداری سیاسی در اسرائیل شده است.
اعتراضات علیه نتانیاهو
از سال ۲۰۱۷ به بعد، موج گستردهای از اعتراضات مردمی در سراسر اسرائیل علیه بنیامین نتانیاهو شکل گرفت. معترضان عمدتاً به سیاستهای مرتبط با فساد، ناکارآمدی اقتصادی و اجتماعی و همچنین سیاستهای سختگیرانه او در قبال فلسطینیان اعتراض دارند.
در برخی دورهها، این اعتراضات به بزرگترین تجمعات خیابانی در تاریخ معاصر اسرائیل تبدیل شد که نشاندهنده میزان بالای نارضایتی اجتماعی است. معترضان خواستار کنارهگیری نتانیاهو از قدرت و برگزاری انتخابات آزاد و شفاف بودند.
نقد سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
سیاستهای اقتصادی نتانیاهو عمدتاً بر آزادسازی بازار و تقویت بخش خصوصی تمرکز داشت، اما منتقدان معتقدند این رویکرد به افزایش نابرابری درآمدی و گرانی فزاینده مسکن در اسرائیل انجامیده است.
همچنین گفته میشود دولت او به حمایت از طبقات متوسط و کمدرآمد به اندازه کافی توجه نکرده و کمکهای اجتماعی را کاهش داده است. بالا رفتن قیمتها و کاهش کیفیت خدمات عمومی به ویژه در حوزههایی مانند بهداشت و آموزش، موجب نارضایتی گسترده شهروندان شده است.
ناکامیهای نتانیاهو در مذاکرات صلح
در دوران نخستوزیری بنیامین نتانیاهو، مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطینیان چندین بار آغاز شد اما هر بار بدون نتیجه متوقف گردید. مواضع سرسختانه او در قبال موضوعات کلیدی نظیر بازگشت آوارگان فلسطینی، تعیین وضعیت اورشلیم (قدس) و ادامه ساختوساز شهرکهای یهودینشین، موجب شد تا هیچ پیشرفت جدی در مسیر توافق حاصل نشود.
این شرایط نهتنها مانع حلوفصل مناقشه شد، بلکه باعث گسترش بیاعتمادی، درگیریهای مکرر و افزایش خشونت در منطقه شد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که سیاستهای نتانیاهو عملاً روند صلح را فلج کرده است.
جنجالهای شهرکسازی زیر نظر نتانیاهو
در دوره زمامداری نتانیاهو، پروژههای شهرکسازی اسرائیل در کرانه باختری رود اردن و اورشلیم شرقی با شدت بیشتری دنبال شد. این سیاست با واکنش شدید جامعه جهانی روبهرو شد، چرا که بسیاری از این شهرکها بر اراضی متعلق به فلسطینیها ساخته میشوند و از منظر بینالمللی غیرقانونی تلقی میگردند.
توسعه شهرکها به عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش تنشها و بروز درگیریهای خونین شناخته میشود و در کنار آن، اعتراضات فلسطینیها و فشارهای دیپلماتیک از سوی کشورهای غربی و سازمان ملل نیز تشدید شده است.
اتهامات سوءمدیریت نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، افزون بر مواجهه با پروندههای فساد، با اتهامهای گستردهای در زمینه سوءمدیریت اجرایی نیز روبهرو بوده است. منتقدان عملکرد او را در مواجهه با بحرانهای مهمی مانند همهگیری کرونا، چالشهای زیستمحیطی، و نارساییهای زیرساختی ناکافی و پراشتباه میدانند.
این ضعفها، همراه با نابرابریهای اقتصادی و ناکارآمدی در ارائه خدمات عمومی، سبب شده تا میزان نارضایتی عمومی افزایش یابد و کیفیت زندگی در اسرائیل با چالش جدی روبهرو شود.
بیثباتی دولت نتانیاهو
دولتهای تشکیلشده در دوران رهبری نتانیاهو با بیثباتی مزمن روبهرو بودهاند. اختلافات سیاسی داخلی، ترکیب شکننده ائتلافها، و پروندههای حقوقی شخصی او همگی عواملی بودند که موجب فروریختن مکرر دولتها شدند.
از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲، اسرائیل بارها شاهد برگزاری انتخابات زودهنگام بود که نشان از ناتوانی در تشکیل یک دولت پایدار داشت. این وضعیت نهتنها روند تصمیمگیریهای کلان را مختل کرد، بلکه موجب توقف پروژههای مهم و رکود در سیاستگذاری داخلی و خارجی شد.
فشارهای بینالمللی بر نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو به دلیل اتخاذ سیاستهای بحثبرانگیز، بهویژه در قبال فلسطینیان و پروژههای شهرکسازی، با انتقادات شدید بینالمللی مواجه شده است.
کشورهای غربی از جمله ایالات متحده و اتحادیه اروپا، به همراه سازمان ملل متحد، بارها سیاستهای او را مانعی در مسیر صلح دانسته و خواستار توقف فوری شهرکسازی و بازگشت به گفتوگوهای سازنده با فلسطینیان شدهاند.
این فشارها موجب کاهش حمایت بینالمللی از دولت اسرائیل شده و در برخی موارد، روابط با کشورهای عربی را نیز متزلزل کرده است.
نتانیاهو آتش بس
در ژوئن ۲۰۲۵، بنیامین نتانیاهو بار دیگر در مرکز تحولات سیاسی و امنیتی خاورمیانه قرار گرفت؛ اینبار در سایه افزایش تنشها میان ایران و اسرائیل و انتشار گزارشهایی درباره احتمال دستیابی به آتشبس بین دو طرف.
این آتشبس که بهصورت مرحلهای و با میانجیگری دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت ایالات متحده، مطرح شد، واکنشهای متفاوتی را در محافل بینالمللی برانگیخت. در حالی که برخی منابع اسرائیلی مدعی شدند که تهران مفاد اولیه آتشبس را نقض کرده و به تعهدات خود پایبند نبوده است، مقامات ایرانی این اتهامات را بیاساس خواندند و اسرائیل را به اقدامات تحریکآمیز متهم کردند.
در این میان، نتانیاهو بار دیگر در کانون تصمیمگیریهای امنیتی و دیپلماتیک قرار گرفت و اظهارات و مواضع او در خصوص این توافق احتمالی، مورد توجه گسترده تحلیلگران سیاسی و رسانههای بینالمللی قرار گرفت.
نقش محوری نتانیاهو در هدایت واکنش اسرائیل به این روند، بار دیگر نشان داد که او همچنان یکی از چهرههای تأثیرگذار در سیاست منطقهای باقی مانده و دیدگاههایش در قبال ایران، بهویژه در بزنگاههای حساس، همچنان در تعیین مسیر تحولات نقش تعیینکنندهای دارد.
⏬مقالات پیشنهادی ⏬