بوکس در ایران
گزارش اخبار جام جهانی : بوکس، مشت‌زنی یا مبارزه با مشت یک ورزش رزمی از نوع انفرادی و تک نفره است. بوکس مبارزه‌ای است که در آن دو نفر با ضربات مشت در دو نوع آماتور و حرفه‌ای، با یکدیگر مبارزه می‌کنند. بوکس تاریخچه‌ای طولانی در کشور یونان دارد. البته بوکس مدرن در واقع از کشور آمریکا سرچشمه می‌گیرد.
مسابقات این ورزش معمولاً با ناک‌اوت، ناک داون یا ضربه فنی همچون رشته‌های رزمی دیگر به پایان می‌رسد. برای ادامه مطلب با سایت اخبار جام جهانی همراه باشید.
مسابقه ورزش بوکس به‌طور رسمی در ششصد و هفتاد و هفت سال پیش از میلاد مسیح در بیست و سومین بازی المپیک در هاین که نخستین نبرد این ورزش است شروع شده و «ابراستوس» اهل سمیرنا در این مسابقه فاتح و قهرمان شناخته شد.
اینکه قدیمی‌ترین نبرد بوکس به چه نوع صورت گرفت و چگونه با یکدیگر می‌جنگیدند معلوم نیست. چنان‌که در تواریخ روم ذکر شده‌است که طرفین مشت‌های خود را به چرم‌های خامی محکم بسته و سعی می‌کردند که با ضربات محکمی از این مشت‌های سخت و سنگین حریف را از پای درآورند. البته این مسابقات بدون رعایت وزن بدن انجام می‌شد.
صحنه ایی از مبارزه بوکس بر روی سفال کشف شده از Panathenaic amph(یک ورزشگاه در یونان باستان)336 قبل از میلاد مسیح
ملائکوماس که پدرش نیز چهل و پنج سال پس از میلاد مسیح فاتح بوکس و قهرمان المپیک گردیده بود، عموم رقیب‌های خود را تنها با فن (نه با زور و قدرت) مغلوب می‌ساخت. مسابقه‌هایی که بدین صورت وقوع می‌یافت بدون انقطاع بود و دائماً در میدان‌های مسابقه یک ورزشکار با قهرمانان آماده به نبرد بوده و هرکس که از بین تماشاچیان داوطلب مسابقه بود دست خود را بلند می‌کرد. ملائکوماس قهرمان رومی که در اکثر نبردهای ورزشی بدین نوع فاتح می‌گردید بالاخره در یک مسابقه که حریف او کشته شد به شهرت بسزایی دست یافت. در این مسابقه‌ها قهرمانان دوره امپراتوری روم دست‌های خود را با آلتی شبیه به دستکش که روی آن میخ‌های محکم فولادی کوفته شده بود مجهز می‌کردند و نیز یک نوع دستکش مخصوص دیگر که از چرم‌های سخت و محکم تشکیل شده بود در دست می‌گرفتند و مسابقه را شروع می‌کردند. این مسئله که با استفاده این دستکش‌ها در هر مسابقه یکی از دو طرف حتماً سخت مجروح یا مقتول می‌شد، سبب منسوخ شدن برگزاری مسابقه‌های بوکس بدین نحو گردید. در واقع بازی بوکس با از بین رفتن مسابقه‌های المپیک توأم گردیده و در سال 400 بعد از میلاد قهرمانان ورزش‌های مختلف بوکس را به کلی فراموش کردند.
مقارن با آغاز قرن هجدهم مجدداً ورزش بوکس شروع شد. پس از ایجاد بوکس به این صورت یکی از استادان ورزشکار انگلیسی موسوم به چک بروکتون در سال 1749 در مسابقه‌ای که داور قوانین و دستورها مخصوص وضع کرد وسعت میزان مسابقه و عده اشخاصی که حق ورود به محوطه میدان بازی را داشتند معلوم کرد؛ ولی هنوز این بازی به‌طور رسمی معمول نشده بود و در هر جا که مشت‌زن‌ها مسابقه می‌دادند پلیس آن‌ها را متفرق می‌ساخت.
در قرن هجدهم با اینکه انواع ورزش‌ها در انگلستان به‌حد اعلای ترقی خود رسیدند اما قهرمانان بسیاری به این دلیل که تصور می‌شد برای پیروزی در بوکس یکی از داوطلبان حتماً بایستی کشته یا سخت مجروح گردد بوکس را ورزش خطرناکی تلقی می‌کردند، و اهمیتی به این ورزش نمی‌دادند.
«جون جاکسون» که از استادان بوکس قرن هجدهم بود تدریجاً بوکس را رسمی‌کرد و چون خود استاد بی‌نظیری بود در هر مسابقه مبالغ هنگفتی عاید او گردید؛ زیرا از همان موقع جوایز سنگینی برای قهرمانان این ورزش معین شده بود. این شخص نخستین مشت‌زن و قهرمان عصر خود بود و توانسته بود این ورزش را در دنیا رواج دهد.
در سال 1835 جمس پورله ورزشکار انگلیسی این ورزش را به آمریکا برد؛ ولی پیشرفت آن به قدری سریع بود و به اندازه‌ای آمریکایی‌ها به این ورزش راغب بودند که در سال 1860 یعنی 25 سال پس از ورود این ورزش به آمریکا جون سن هیس آمریکایی توانست در سرزمین انگلستان که این بازی وضع شده و قرن‌ها قهرمانان دنیا از آن مملکت بوده‌اند فاتح گردد و در تمام دنیا بی‌رقیب باشد.
با آن که جک بروگتون مدت‌ها بود که دستکش مخصوص بوکس را اختراع کرده بود ولی بیش از یکی دو مورد آن را به کار نبرده بودند و در اکثر مسابقه‌ها با مشت گره شده و بدون دستکش با یکدیگر می‌جنگیدند. به همین جهت مدت مسابقه و دوره آن خیلی طول می‌کشید. طویل‌ترین دورهٔ بوکس که در سال 1824 در 23 ژوئیه بین قهرمانان آمریکایی میکه مادن و بیل هایس انگلیسی در انبرگ انگلستان انجام شد. این مبارزه جمعاً شش ساعت و سه دقیقه به طول انجامید.
Tom Molineaux (left) vs Tom Cribb in a re-match for the heavyweight championship of England, 1811
ورزش بوکس با وضعیت کنونی از سال 1890 یعنی پس از آنکه مارکیز کوئینزبری قواعد جدیدتری وضع کرد و استفاده از دستکش بوکس را رسمی‌کرد شروع شد. او مدت هر دوره بوکس را سه دقیقه و فواصل بین دورها را یک دقیقه معین کرد و چون این دستور می‌توانست نتیجه نیکویی برای ورزیدن و رفع خستگی بشود از طرف عموم ورزشکاران دنیا قبول شد و طریقه‌ای که کینز معین کرده بود متداول و مرسوم گردید.
برای اولین دفعه مسابقه با وضع جدید در سال 1892 در 7 سپتامبر در ارولئون بین جون سولیوان آخرین قهرمان مشت‌زن بدون دستکش که قهرمان تمام آمریکا بود و جوانی بیست و شش ساله موسوم به جمس می‌کوربت که او نیز آمریکایی و از رقیب خود دو سال کوچک‌تر بود انجام و پس از 21 دوره (راند) مبارزه قهرمان قدیم دنیا که بدون دستکش عنوان و مقام عجیبی پیدا کرده بود مغلوب قهرمانی شد که با دستکش بوکس را آموخته بود.
پس از گذشت چندین دهه از ورود بوکس به آمریکا این ورزش در میان محبوب‌ترین ورزش‌های آمریکا قرار گرفت و از این سو پای مافیا به این ورزش بازگردید تا جایی که در سال 2011 این ورزش با انتقال مالی سالیانه 682 میلیارد دلار در رده 2 پر مبادله‌ترین ورزش‌های جهان پس از اسب‌دوانی قرار گرفت.
تاریخچهٔ بوکس در ایران
در متون ادبی پارسی، از مشت‌زنی یاد شده‌است (برای مثال گلستان سعدی)؛ حال اینکه آن مشت‌زنی به چه مقدار به ورزش بوکس امروزی شبیه بوده‌است نیاز به بررسی دارد. معروف است که هوارد باسکرویل از آمریکا که به عنوان مدرس کالج آمریکایی (مدرسه مموریال) در تبریز منصوب شده بود، نخستین کسی است که ورزش بوکس را به ایران آورد. او بعدها با مشروطه‌خواهان ایران همراه شد و در جریان جنبش مشروطه و تلاش برای شکستن محاصرهٔ تبریز در این شهر به همراه جمعی از مشروطه‌خواهان، جان خود را برای دفاع از مشروطه و مردم ستمدیدهٔ آن دیار نثار ایران و ایرانیان نمود.
شایان ذکر است در دوره‌ای که نفت در ایران کشف شد و مهندسین و کارگران اروپایی وارد ایران شدند و با برگزار کردن مسابقات بوکس، باعث آشنایی بیشتر مردم با این ورزش شدند. سال‌هایی که صنعت سینمای ایران ترقی کرد جوانان روی پرده سینما این ورزش را دیده و با خود تمرین می‌کردند. چند نفری هم که در آن سال‌ها برای تحصیل به خارج رفته بودند با این ورزش آشنا شدند.
در سال 1314 یک مهندس اهل چکسلواکی موسوم به فایت که مأمور ایران در کمپانی اشکودا در تهران شده بود وارد ایران شد. فایت یکی از قهرمانان معروف سنگین‌وزن اروپا بود و یک بار هم ماکس شملینگ آلمانی را مغلوب کرده بود. چند نفر از علاقه‌مندان در آن دوران نزد او مشغول به تمرین شدند که آقایان ناطقی (محصل مدرسه نظام) و استوار زنگنه‌پور از جمله این افراد بودند.
در همین سال‌ها در بعضی از شهرهای ایران جوانان با این ورزش آشنا شدند برای مثال در مشهد منوچهر مهران و حسین بنایی و چند نفر دیگر نزد یک نفر آلمانی مهندس برق به تمرین این فن مشغول بودند. از سال 1318 که به دستور رضاشاه بزرگ مسابقات قهرمانی کشور در رشته‌های مختلف ورزشی شروع شد تا سال 1324 این ورزش جزء برنامه نبود. دلیل اصلی نبودن وسایل و مربی و نبودن مقررات لازم بود.
سرانجام در سال 1323 این ورزش مورد توجه اداره تربیت بدنی واقع شد و برای اولین دفعه به‌طور رسمی جزء برنامه مدارس و دانشکده‌ها شد. این مسابقه با وسایل و قضاوت آمریکایی‌ها و «محمد پور» و «عبدالله نادری» انجام شد. در سال 1324 برای اولین بار با کمک اولیای ارتش آمریکایی مقیم ایران و با واگذاری مقدار کافی وسایل و قضاوت و لوازم مورد احتیاج مسابقه در دسته‌های آزاد انجام شد. در المپیک 1948 لندن که ایران برای نخستین بار در المپیک شرکت داشت. بوکسورها نیز به مسابقات اعزام شدند که به موفقیتی دست نیافتند. بوکس در ایران پس از فعالیتی 34 ساله با پیروزی انقلاب 1357 تعطیل شد. البته هیچ قانون یا فرمان رسمی یا فتوای مذهبی مشخصی مطرح نشد. این رشته در سال 1368 دوباره راه‌اندازی شد و احمد ناطق نوری که چندین سال نمایندگی مجلس را بر عهده داشت، ریاست فدراسیون آن را بر عهده گرفت؛ اما همچنان مورد بی‌توجهی مسئولان حکومت قرار داشته‌است، به‌طوری‌که تنها پخش مستقیم تلویزیونی این رشته به دیدار فینال وزن 91- کیلوگرم بازی‌های آسیایی دوحه بین علی مظاهری و حریف سوریه‌ای بازمی‌گردد. به گفتهٔ احمد ناطق نوری که تا سال 1395 ریاست فدراسیون را بر عهده داشت مقامات جمهوری اسلامی از جمله سید علی خامنه‌ای رهبر فعلی ایران و حسینعلی منتظری قائم‌مقام سابق رهبری با این رشته مخالف بوده‌اند هرچند دستوری مبنی بر ممنوعیت آن نداده‌اند: «خامنه‌ای یکی دو بار از اینکه بنده در بوکس هستم گلایه کردند و به اخوی ما [گفتند] که این احمد آقای شما چرا رشته بوکس را گرفته‌است.
من به ایشان -اخوی‌مان- گفتم به ایشان بگویند اگر حرام است من دیگر انجام نمی‌دهم. یک بار هم در یک جمع عمومی گفتند من نمی‌دانم این آقای ناطق مجوز فدراسیون بوکس را از کجا گرفت. چون ممنوع نشده بود که مجوزش را بگیرم. یک عده بی‌خودی 10 سال تعطیلش کرده بودند. آقای منتظری گفته بود: «این چه ورزشی است؟ وحشی‌گری است. ببندیدش.» یک عده آمدند بستند. فتوا هم نداده بود. در یک جمعی گفته بود.»
وی دربارهٔ تفکیک ورزشکاران ورزش حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای گفت: قاعدتاً کسانی که در ورزش حرفه‌ای شرکت می‌کنند که دوران آماتور را پشت سر گذاشته باشند. دوستانی هستند که سال‌ها قهرمان بودند و الآن در بخش حرفه‌ای نیز فعالیت می‌کنند می‌توانند از این ظرفیت استفاده نمایند.